,,Greinin borgar ekki neitt fyrir þetta til þjóðarinnar. Þegar aflaaukning verður fá allir sem ”eiga“ einhvern kvóta fyrir sjálfkrafa það hlutfall í heildarkökunni í aflaaukningu og gætu tekið þá ákvörðun daginn eftir að umbreyta þeirri aflaaukningu í pening.”  Segir Lilja Rafney um aukningu í fiskveiðiúthlutun

,,Við ræðum lækkun á veiðigjöldum, frumvarp sem hæstv. sjávarútvegs-, landbúnaðar- og umhverfisráðherra mælti fyrir fyrr í dag. Ég ætla að fara inn á málefnið með ýmsum hætti. Ég sit í atvinnuveganefnd og er 1. varaformaður hennar. Ég tel að nefndin sem slík eigi að fara betur ofan í saumana á ýmsum hlutum sem snúa að tæknilegum útfærslum varðandi veiðigjaldið, bæði eins og hugmyndir ráðherra eru núna og eins og það var útfært áður.

Ég vil segja að þó að fram hafi komið í máli hæstv. ráðherra að þar sem ekki væri búið að finna út úr því hvernig væri hægt að undirbyggja betur grundvöllinn fyrir útreikningum á veiðigjaldinu — sem vissulega var vitað og unnið var í að leita leiða til að ná fram upplýsingum hjá stofnunum eins og Hagstofunni, Fiskistofu og fleiri aðilum til að byggja á hvernig finna mætti út auðlindarentuna og þá aðferðafræði sem liggur þar að baki — sé ekki þar með sagt að lækka þurfi veiðigjaldið þótt styrkja þurfi betur hvernig það er lagt fyrir á næsta fiskveiðiári.

Það er engin afsökun fólgin í því að tæknilega þurfi að undirbyggja það betur, að verið sé að skjóta sér á bak við það og þess vegna verði að lækka veiðigjaldið í leiðinni. Mér finnst stóra pólitíkin í málinu vera forgangsröðun hæstv. ríkisstjórnar, þessarar hægri stjórnar sem nú byrjar yst á hægri kantinum í pólitíkinni og keyrir á þann veg að byrja á því að lækka álögur á útgerðarfyrirtæki í landinu, sem eru mörg hver í bullandi gróða, í stað þess að byrja á því, eins og þessir flokkar töluðu fyrir, að koma til móts við hag heimila í landinu.

Ég man ekki eftir því að mikið hafi verið rætt um það fyrir þessar kosningar af frambjóðendum Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks að létta álögum af útgerð í landinu. Ég held ekki að talað hafi verið fyrir því víða og mér þætti gaman að vita hvaða þingmaður hér inni hefur talað fyrir því, hv. þingmaður sem situr á þingi nú, að eitt af því brýnasta sem yrði gert á sumarþingi væri að lækka álögur á útgerðir í landinu. Þá væri gaman að fara í andsvör við þann þingmann.

Svona er það, sumt er sagt fyrir kosningar og annað framkvæmt eftir kosningar, það er gömul saga og ný, en þessi forgangsröðun er auðvitað algjörlega með ólíkindum. Mér finnst sem kjósanda í þessu landi að þjóðinni hljóti að misbjóða að þetta sé fyrsta forgangsverkefni þessarar blessuðu hæstv. hægri ríkisstjórnar.

Það er talað um að þetta sé landsbyggðarskattur og komið inn í það á þeirri forsendu að létta verði veiðigjaldinu af útgerðum vegna þess að það sé svo mikill landsbyggðarskattur. Ég er nú eldri en tvævetur og bæði hef ég fylgst með í sjávarútvegi og búið úti á landi alla mína ævi og ég hef horft upp á fyrirtæki koma og fara. Þau hafa gengið kaupum og sölum og farið á hausinn og á alla kanta, alveg burt séð frá því að ekkert veiðigjald var þá.

Núna þegar hefur verið bullandi uppgangur í þessum geira undanfarin fimm ár er allt í einu farið að tala um að létta þurfi af þessum veiðigjöldum, sem er bara lítið brot af þeim hagnaði sem er í greininni, vegna þess að greinin geti ekki byggt sig upp og útgerðarfyrirtækin séu að fara á hausinn vegna veiðigjaldsins. Það verða auðvitað alltaf fyrirtæki í sjávarútvegi, sem og í öðrum greinum í atvinnulífinu, sem ganga ekki upp af einhverjum orsökum og fara á hausinn, eins ömurlegt og það er. Það er bara staðreynd, sama hvar er í atvinnulífinu, og veiðigjöldin til eða frá eru hvorki upphaf né endir í þeim málum.

Sem betur fer gengur útgerð í landinu mjög vel og eins og ég nefndi hefur hún verið að skila miklum umframhagnaði, 80 milljörðum að meðaltali, og það blasir við áfram. Greinin hefur líka fengið aflaaukningu undanfarin missiri og það blasir við áfram. Að gamni má hafa í huga að aflaaukning upp á 20 þús. tonn í þorski, vegna þess að það er framsal í greininni, ef því væri umbreytt í meðalverðið sem fæst fyrir hvert kíló í varanlegu framsali á þorski væri fræðilega hægt að umbreyta aflaaukningunni sem við gefum okkur, 20 þús. tonnum í þorski, í eitthvað á milli 60 og 70 milljarða.

Greinin borgar ekki neitt fyrir þetta til þjóðarinnar. Þegar aflaaukning verður fá allir sem „eiga“ einhvern kvóta fyrir sjálfkrafa það hlutfall í heildarkökunni í aflaaukningu og gætu tekið þá ákvörðun daginn eftir að umbreyta þeirri aflaaukningu í pening. Ég hugsa að það væru mörg heimili í landinu sem yrðu mjög glöð með að fá slíkan tékka af sinni sameiginlegu auðlind þegar aflaaukning yrði. Ég held að hendinni yrði ekki slegið á móti því.

Það fer ekkert á milli mála að ég hef verið á móti framsali í kvótakerfinu sem hefur verið við lýði hér, en ég er ekki á móti veiðistýringu og því að ganga vel um auðlindina eða því að stýra veiðum með ákveðnum hætti og að þar sitji menn við sama borð.

Þetta tal um að veiðigjaldið sem var lagt á og greinin ræður mjög vel við — það er ekki þar með sagt að verið sé að taka það úr vasa þess fólks sem býr á landsbyggðinni. Það má minna á að eitt stærsta útgerðarfyrirtæki landsins, Grandi, sem fær stóran hluta, ætli það sé ekki alveg uppi í hámarki af því sem fyrirtæki mega eiga eða vera með í stóra kerfinu, er nú hérna í höfuðborginni. Það er ekki eins og umframhagnaður sjávarútvegsfyrirtækja hafi sjálfkrafa runnið til uppbyggingar á landsbyggðinni. Ég hef ekkert orðið sérstaklega vör við það á Vestfjörðum eða á þeim landsvæðum sem sjávarútvegsfyrirtæki hafa verið á.

Auðvitað hafa mörg sjávarútvegsfyrirtæki gert vel við heimabyggðir sínar og er það vel, en við verðum að gera ráð fyrir því að allir greiði til samfélagsins af tekjum sínum með eðlilegum hætti og að það séu réttkjörin stjórnvöld sem fari síðan í gegnum fjárlög og ráðstafi svo því skattfé til allra landsmanna.

Það er einmitt það sem er verið að gera með þessu veiðigjaldi. Það er nákvæmlega það að verið er að eyrnamerkja hluta veiðigjaldsins til framkvæmda úti á landi, til samgönguframkvæmda, til sóknaráætlunar landshluta. Það er verið að ráðstafa því til tækni- og rannsóknarsjóða og nýsköpunarsjóða, til ferðamannageirans. Allt eru það þættir sem skipta gífurlegu máli svo að hægt verði að byggja upp fjölbreytt atvinnulíf úti á landi og styrkja samgöngukerfi landsmanna. Í dag er verið að skrifa undir verksamning um Norðfjarðargöng, sem var nákvæmlega eitt af þeim verkefnum sem veiðigjaldið átti að standa undir.

Þegar menn tala þannig að lækkun veiðigjalds þurfi ekki eins mikla skoðun og hækkun veiðigjalds vil ég minna á að það skiptir ekkert litlu máli hvaða áhrif þessi lækkun hefur á fjárlög ríkisins. Það hýtur að vega ansi þungt, vona ég, í hugum allra þingmanna hér inni, að við sýnum þá ábyrgð að kippa ekki út úr fjárlögum tekjupóstum sem eiga að standa undir framkvæmdum sem var reiknað með og eru færðar til gjalda. Menn verða að ganga varlega um þær dyr að ætla að gleðja suma umfram aðra og þá sem í raun og veru hafa vel borð fyrir báru til þess að reka fyrirtæki sín með miklum hagnaði þótt þeir þurfi að borga þetta sanngjarna veiðileyfagjald sem var lagt á, þetta sérstaka veiðigjald umfram almenna gjaldið.

Ég hef sagt það hér áður að mér fannst mjög eðlilegt að sú veiðigjaldanefnd sem var sett á stofn til að endurskoða veiðigjaldið og framkvæmd þess mundi skoða gaumgæfilega hvað varðar mismun á milli útgerðarflokka og ég treysti því að sú vinna fari fram. Það var byrjað á því að mæta þeim sjónarmiðum að minni útgerðir og skuldugar væru verr settar en aðrar að borga sérstakt veiðigjald og tekið tillit til þess. Ég held að það sé þannig áfram að við þurfum að horfa til þeirra fyrirtækja þar sem bæði er meiri kostnaður við að sækja afla og eru með mismunandi rekstrarumhverfi. Það var vilji fyrri ríkisstjórnar og ég vona að sá vilji haldi áfram.

Það er mikil samþjöppun í sjávarútvegi sem mér hugnast ekki. Bæði í stóra aflamarkskerfinu og í krókaaflamarkskerfinu blasir við að sú hætta sé fyrir hendi með stækkun báta í því kerfi að aflaheimildir þjappist á færri hendur og þær aflaheimildir, það aflamark sem úthlutað var síðast, það eru um 20 fyrirtæki sem fá 80% af þeim úthlutaða afla, sem segir ákveðna sögu. Það eru 20 fyrirtæki sem fá úthlutað 80% af þeim afla sem er úthlutað á ársgrundvelli. Ef mönnum er umhugað um fjölbreytni byggða jafnt og fjölbreytni atvinnulífs segi ég að menn verða að huga aðeins að þeim þáttum líka.

Að lokum vil ég segja að ég er alfarið á móti því að veiðigjald á útgerðinni sé lækkað þegar hún hefur burði til þess að greiða þetta gjald og ætti að vera stolt af því að leggja það til samfélagsins til þess að mæta þeim hópum í samfélaginu, heimilunum í landinu, elli- og örorkulífeyrisþegum og fleirum sem á þurfa að halda, að styðja við bakið á þeim.”

Kaupir eign þjóðarinnar á 21.7 milljarð – Er hægt að veðsetja þjóðareign?