Breyttar forsendur fyrir útflutningi á heyi til Noregs

Eftir nánari athugun hafa lögfræðingar Mattilsynet í Noregi nú komist að þeirri niðurstöðu að útflutningur á heyi frá Íslandi falli undir ákvæði um frjálst flæði vöru innan Evrópska efnahagssvæðisins (EES).

Vegna þessa þarf ekki að gefa út heilbrigðisvottorð við útflutning og þar með er ekki þörf á aðkomu Matvælastofnunar að málinu.

Heilbrigðisvottorð sem Matvælastofnun hefði annars gefið út þurfa ekki fylgja sendingum af heyi til Noregs eins og Norðmenn kröfðust áður. Þar með eru heldur engar takmarkanir á því hvaða uppskipunarhöfn er notuð í Noregi.

Ákvörðunin breytir stöðu málsins verulega. Útflutningur á heyi til Noregs er því á ábyrgð þess sem kaupir heyið frá Íslandi og flytur það síðan til Noregs. Innflytjendur sem kaupa hey frá Íslandi og flytja til Noregs þurfa að vera skráðir hjá Mattilsynet. Ennfremur þarf móttakandi / notandi heysins í Noregi að vera skráður. Útflytjandinn þarf að útbúa yfirlýsingu þess efnis að heyið innihaldi ekki spírunarhæf fræ af flughöfrum (Avena fatua).

Niðurstaða áhættumats Veterinærinstituttet í Noregi er að ráðlegt sé að flytja hey til Noregs frá Svíþjóð, Finnlandi og ýmsum svæðum á Íslandi. Þá leiðir áhættumatið í ljós að því fylgi miðlungs til lág áhætta að flytja hey frá bæjum á Íslandi þar sem riða og garnaveiki hefur ekki greinst á síðustu 10 árum. Auk þess minnkar áhættan þar sem búfjáráburður hefur ekki verið notaður síðustu 2 ár. Einnig lækkar það áhættuna að heyið sé úr riðufríum hólfum, þó svo búfjáráburður hafi verið notaður.

Helstu tilmæti Mattilsynet í Noregi varðandi flutning á heyi milli ríkja innan EES eru:

Heyið má ekki vera hættulegt heilbrigði manna eða dýra. Það má ekki stefna heilsu afurðagefandi dýra í hættu þannig að afurðir þeirra verði óhæfar til manneldis. Það má ekki innihalda plöntuskaðvalda, óæskilegar plöntur eða spírunarhæf fræ af slíkum plöntum.

Mattilsynet beinir þeim tilmælum til innflytjenda að lágmarka smithættu vegna dýrasjúkdóma með því að flytja inn hey sem uppfyllir eftirfarandi atriði:

• Hey frá svæðum þar sem lítið er um jórturdýr
• Hey frá svæðum þar sem húsdýraáburður var ekki notaður á síðustu tveimur árum
• Hey frá svæðum þar sem sýnt hefur verið fram á að smitsjúkdómar sem tekið var tillit til í norsku áhættugreiningunni eru mjög óalgengir eða fyrirfinnast ekki
• Hey frá býlum þar sem gras er ekki slegið snöggt
• Hey sem ekki er mengað jarðvegi
• Hey sem hefur verið vekað í vothey

Það er á ábyrgð innflytjanda í Noregi hvaðan hann kaupir hey á Íslandi og hvað af ofangreindum tilmælum eru uppfyllt.

Heyframleiðandi þarf að merkja heyið til samræmis við reglugerð nr. 767/2009/ESB og kafla 6 í fóðurbæklingi (feed catalogue) (reglugerð nr. 68/2013/ESB).

Nánar um merkingar á heyi:

1. Merkingar skulu vera á opinberu tungumáli þess ríkis sem fóðrið er markaðssett í
2. Ábyrgð: Sá sem setur fóðrið fyst á markað ber ábyrgð á merkingum
3. Merkingar eiga að vera skýrar og auðlæsilegar
4. Hvernig skal merkja hey sbr. 15. gr. reglugerðar (EB) nr. 767/2009 (ísl 744/2011):
   a. Tegund fóðurs (vothey sbr lið 6.6.3 í reglugerð EB nr. 68/2013)
   b. Nafn eða firmaheiti og heimilisfang fóðurfyrirtækis sem ber ábyrgð á merkingum
   c. Samþykkisnúmer eða skráningarnúmer(bæjarnúmer) framleiðanda
   d. Tilvísunarnúmer lotu eða framleiðslueiningar (t.d. framleiðsludags og nr. spildu) til að tryggja rekjanleika
   e. Þyngd
   f. Skrá yfir aukefni t.d. hvaða hjálparefni voru notuð (á aðeins við ef einhver slík efni hafa verið notuð)
   g. Rakainnihald

Matvælastofnun beinir þeim tilmælum til heyframleiðenda að kynna sér vel skilyrði á heimasíðu Mattilsynet í Noregi (sjá tengla hér fyrir neðan og texta að ofan).