Brynja lítur út eins og ítölsk donna en hlær þegar hún er spurð hvort uppruni hennar sé ítalskur og segist vera alíslensk. „Föðurfólk mitt er allt dökkt yfirlitum en það er nú bara ættað af Ströndum,“ segir hún og glottir. „Cortes nafnið kemur frá langafa mínum sem var Svíi sem flutti til Íslands og hans ætt hafði búið í Svíþjóð að ég held í nokkrar kynslóðir þannig að ég bara veit ekki hvaðan Cortes nafnið kom upphaflega.“
Þótt ekki sé hún ítölsk bjó Brynja þó á Ítalíu meira og minna milli tvítugs og þrítugs en upphafið á þeirri dvöl var myndlistarnám í Flórens. „Ég bjó á Ítalíu í nokkur ár eftir námið, bæði í Flórens og í Róm, og það tók mig ansi langan tíma að flytja alfarið heim, ég var lengi að rórillast fram og til baka.“
Spurð út í myndlistina segist Brynja alltaf hafa lagt stund á myndlistina með öðru. „Ég hef ekki verið að sýna mikið, en er samt alltaf eitthvað að gera. Áður var ég í skúlptúr og innsetningum, en af praktískum ástæðum er ég aðallega að teikna og mála núna, það sem ég get gert heima hjá mér.“
Menningarsjokk að flytja til Íslands
Brynja er fædd í Gautaborg árið 1977 og bjó þar fyrstu sex ár ævinnar. Hún segir það hafa verið mikið menningarsjokk að flytja til Íslands og byrja í skóla. „Foreldrar mínir eru heilbrigðisstarfsfólk og við vorum öll mjög sátt við að búa í fyrirmyndarríki Olovs Palme en fluttum heim 1983. Mér fannst Ísland alveg hræðilegur staður og var með mjög mikla útþrá fram eftir öllu. Fyrsti veturinn okkar hér var líka mjög harður og það voru mikil vonbrigði að byrja í skóla. Ég var heppin að eignast góða vini sem eru enn þann dag í dag mínir bestu vinir en grunnskólagangan fannst mér hálfgert frat. Það var eiginlega ekki fyrr en ég fór í MH að ég fann mig í Reykjavík.“
Brynja fór eftir stúdentspróf í fornám í MHÍ með það í huga að undirbúa sig undir arkitektanám en þar blossaði myndlistaráhuginn upp og ekki varð aftur snúið. „Ég fór í námið með það fyrir augum að þroskast sjónrænt en fékk þar brennandi áhuga á myndlist og það kom aldrei annað til greina en að halda því námi áfram. Það var eiginlega algjör tilviljun að Ítalía varð fyrir valinu í framhaldsnáminu, ég vildi bara vera einhvers staðar þar sem væri gott veður. Ég fór og talaði við ítalska konsúlinn, sótti um skóla í Flórens og allt í einu var ég bara komin út.“
Brynju líkaði vel að búa á Ítalíu og segist álíta sig mjög heppna að hafa lent þar. „Ég var auðvitað gestur til að byrja með og mjög opin en þegar dvölin lengist og maður hættir að vera gestur fara auðvitað alls konar hlutir að fara í taugarnar á manni, ég get nefnt Berlusconi, spillingu, skrifræði og ákveðin þyngsli í öllu, þá verður maður ekki alveg eins hrifinn.“
Maður þarf ekki að vera eitthvað eitt
Þýðingastarfið byrjaði meðan Brynja bjó í Flórens en fékk þó ekki vængi fyrr en hún flutti til Rómar þar sem hún sótti bókmenntakúrsa við háskóla. En hvað var það sem heillaði hana við Calvino? „Ég hafði lesið eitthvað aðeins eftir hann áður og ekki verið neitt yfir mig hrifin en í Róm fór ég að lesa hann meira og hreifst af verkunum hans. Ekki bara skáldskapnum, ég er líka mjög hrifin af því sem hann hefur skrifað um bókmenntir og þetta varð svona smá æði hjá mér. Ég veit ekki hvað ég var að spá með því að fara að þýða hann, byrjaði bara fyrir sjálfa mig, en svo var ég komin svo langt að ég varð að halda áfram og klára. Þetta var samt ansi mikið meira mál en ég hélt þegar ég byrjaði.“
Textinn á þýðingunni á Ef að vetrarnóttu ferðalangur er glæsilegur, ertu að skrifa frumsamið efni líka? „Nei, ekki núna. En ég var að ljúka við að þýða fyrstu bókina í bókaflokki Elenu Ferrante, Framúrskarandi vinkona, og ég finn mig mjög vel í því að fást við texta. Ég hef alltaf haft mikinn áhuga á tungumálum, held að það að hafa alist upp tvítyngd hafi gert mig meðvitaðri um tungumál og möguleika þeirra. Ég las alltaf mikið og get alls ekki aðgreint áhugann á tungumálinu sem slíku og áhugann á bókmenntum. Í myndlistarnáminu var maður mikið að æfa sig að hugsa ekki í orðum og eftir það fannst mér ég þurfa að gera eitthvað akadekímskara og leggja rækt við tungumálið. Ég hef líka lengi haft áhuga á þýðingum sem slíkum, fór í þýðingarfræði í háskólanum eftir að ég flutti heim og tók nokkra kúrsa í íslensku, sem mér fannst ég hafa fjarlægst svolítið. Mér hefði aldrei dottið í hug að það yrði atvinna mín að vinna með texta, en það hentar mér mjög vel og mér finnst það óskaplega skemmtilegt. Ég vil samt alls ekki skilgreina mig út frá því sem starfi, finnst allt of mikið gert úr því að maður þurfi að vera eitthvað eitt og vinna bara við það. Lífið er ekki svo einfalt að vinnan skilgreini mann. Lífið er svo stutt og margt hægt að gera að maður verður að hafa svigrúm til að vera opin fyrir því sem kemur yfir mann á hverjum tíma. Núna finnst mér mjög skemmtilegt að vera að þýða en ég er mjög seinþroska þannig að ég held að ég eigi eftir að uppgötva ýmislegt um sjálfa mig. Ég hélt alltaf að maður fengi öll svörin með aldrinum, en er að átta mig á því núna, þegar mér finnst ég vera orðin miðaldra, að viðmiðin breytast og maður heldur bara áfram að spila þetta eftir hendinni.“
Okkur vantar torgastemninguna
Hvað geturðu sagt mér um huldukonuna Elenu Ferrante og bókaflokkinn hennar, það er nú töluvert annar handleggur en Calvino, ekki satt? „Jú, ég get ekki ímyndað mér ólíkari höfunda en Calvino og Ferrante. Hann er allur í eigin höfði en hún er mjög tilfinningarík og brútal, lýsir myrkum tilfinningum og heimi. Bókaflokkurinn hennar um uppvöxt og fullorðinsár í Napolí kom út á Ítalíu á fjórum árum – fjórar bækur – og maður hefur á tilfinningunni að textinn hafi bara flætt á síðurnar hjá henni. Það veit reyndar enginn hver höfundurinn er, Elena Ferrante er dulnefni, en manni finnst augljóst að þetta sé kona sem hafi alist upp í Napolí, sem er bæði fögur, myrk, fjörug og ógnandi borg, og sé að skrifa um eigin reynslu. Ég hef reyndar ekki búið í Napólí, bara verið þar sem túristi, en maður finnur mjög sterkt fyrir borginni og andrúmslofti hennar í þessum bókum. Ég vona að ég fái tækifæri til að þýða hinar þrjár bækurnar í flokknum með tímanum.“
En hver fannst þér mesti munurinn á að búa á Ítalíu og á Íslandi? „Það var bara allt öðruvísi. Ég kunni ekki ítölsku þegar ég flutti út og held það sé mjög hollt að flytja í umhverfi sem maður kann ekkert á. Maður verður bara eins og barn og þarf að byrja að læra allt upp á nýtt. Ítalir hafa allt öðruvísi mentalitet en Íslendingar, sem ég fíla mjög vel og er glöð að hafa fengið innsýn í. Maður sér líka að það sem er kostur getur líka verið galli og öfugt. Manni finnst frábært hvað Norðurlandabúar bera mikla virðingu fyrir eignum annarra en á Ítalíu lærði ég að það getur líka verið gott að það sé ekki borin svona mikil virðing fyrir eignarréttinum, þetta dót er bara þarna og allir ganga í það, mér fannst það að vissu leyti fallegt. Veðrið hefur líka áhrif á það að það er miklu minni munur á því að vera innan eða utan dyra, þar er alltaf opið út á verönd og allir inni á manni og maður inni á öllum. Hér eru allir inni í sínum steinsteypuhúsum og. Okkur vantar líka alveg torgastemninguna, nema þá helst í heitu pottunum í sundlaugunum, kunnum svo lítið að vera hluti af hóp.“
Klisjan um ítölsku flagarana
Ítalskir karlmenn hafa orð á sér fyrir að vera miklir flagarar, fannstu fyrir því? „Það er ein klisjan um Ítalíu, já, en ég veit ekki hversu sönn hún er. Ég held þetta sé breytt. Þetta er spurning um ólíkt viðmót held ég. Það þykir eðlilegt að horfa mikið á aðra. Þótt Ítalir séu eftirbátar Norðurlandaþjóðanna í jafnréttismálum held ég að karlmenn þar séu almennt opnari tilfinningalega sem er gott, þess vegna kannski drekka þeir sig til dæmis ekki ölvaða í sama mæli og Íslendingar.“
Önnur klisja um Ítali er hversu háðir þeir séu fjölskyldum sínum, sérstaklega mæðrum, eitthvað til í því? „Já, já, það er fullt af uppáþrengjandi mæðrum þarna. En mér finnst reyndar fólk á Íslandi oft vera í nánari tengslum við fjölskyldur sínar en Ítalir. Hér er miklu meiri nálægð og fólk býr oftast nærri foreldrum sínum. Ítalir hins vegar búa heima lengur en þar er fólk líka álitið hálfgerðir unglingar framundir fertugt, sem er bæði gott og ömurlegt. Ítalíu hefur alltaf verið stjórnað af gömlum köllum, sem er mjög slæmt og veldur því að unga fólkið fær minni tækifæri. Að því sögðu verð ég samt að taka fram að enginn af ítölskum vinum mínum býr heima hjá mömmu sinni og ég þekki það því ekki svo vel.“
Þig langar ekkert að flytja út aftur og setjast að á Ítalíu? „Nei, eins og er þá er ég mjög sátt á Íslandi og ætla að ala son minn upp hér. Þegar hann verður fullorðinn, eftir tuttugu ár eða svo, fer ég kannski aftur á flakk, það kemur bara í ljós. Ég hef ekki niðurnjörfuð plön um hvað ég ætla að taka mér fyrir hendur í lífinu, hef aldrei haft það, ég held að maður eigi að vera opinn fyrir því sem lífið réttir manni. Mér datt til dæmis aldrei í hug að ég færi að leggja stund á myndlist eða fást við bókmenntir, það bara gerðist, þannig að ég er ekki með neitt tíu ára plan. Ég er enginn öryggissjúklingur. Það gerir ekki lífið neitt erfiðara þótt maður vinni við það sem mann langar mest til á hverjum tíma. Ég er líka mjög nægjusöm og lærði það á Ítalíu að bestu lífsnautnirnar eru yfirleitt ódýrar.“
Íslendingar þurfa að hægja á
Einhver skilaboð til þjóðarinnar að lokum? „Bara að minnka hraðann og gefa sér tíma til að njóta einföldu hlutanna. Og lesa fleiri bækur. Sérstaklega að lesa meira af útlenskum bókum, mér finnst dálítið eins og litið sé á þær sem annars flokks hérna. Það er alltaf talað um að það þurfi að styðja við íslenskar bækur og gefa þær innbundnar í jólagjafir, en það þarf líka að styðja við þýðingar enda er það nauðsynlegt og hollt fyrir íslenskar bókmenntir að sem mest af erlendum bókum séu þýddar. Sérstaklega finnst mér mikilvægt að þýða bækur sem fáir Íslendingar geta lesið á frummálinu, því annars ertu hvorki að lesa þær á frummálinu né þínu móðurmáli og þá hlýtur eitthvað mikið að tapast.“
The post Fannst Ísland alveg hræðilegt appeared first on FRÉTTATÍMINN.