Frystitogarinn Pétur Jónsson RE-69 var fyrsta skipið á vettvang eftir að snjóflóðið féll á Flateyri fyrir tuttugu árum. Áhöfnin upplifði þar einn erfiðasta dag lífs síns en eftir að hafa tekið þátt í björgunarstarfinu fóru mennirnir aftur um borð og kláruðu þriggja vikna rækjutúr. Aðstandendur leikverksins Flóð, sem nú er sýnt í Borgarleikhúsinu, buðu áhöfninni í leikhús síðastliðinn sunnudag.
„Það var búið að vera vitlaust veður í nokkra daga og við höfðum verið í vari við Ísafjörð í nokkra daga þegar neyðarkallið barst,“ segir Birgir Kjartansson, einn skipverjanna á Pétri Jónssyni, en þeir voru fyrstir á vettvang eftir að snjóflóðið féll á Flateyri. „Við vorum eina skipið á landinu sem gat komist að Flateyri og þangað fórum við í brjáluðum stórsjó. Þetta voru miklir og stórir öldudalir og ég viðurkenni það að ég var mjög smeykur,“ segir Ólafur William Hand sem var tuttugu og fimm ára gamall og sá óreyndasti um borð þrátt fyrir að eiga nokkra túra að baki.
Allir úr áhöfninni sem vettlingi gátu valdið fóru í land og aðstoðuðu heimamenn við að grafa. „Við tókum þátt í að grafa upp átján manns sem voru látnir en ein ellefu ára stúlka fannst á lífi, Sóley Eiríksdóttir. Í leikritinu lýsir hún einmitt upplifun sinni af því að heyra björgunarmenn ganga fyrir ofan sig á meðan hún var niðurgrafin. Þetta voru mjög erfiðar aðstæður, það var myrkur og blindbylur og þetta var erfitt fyrir okkur en ég get ekki reynt að setja mig í spor Flateyringanna sem þarna voru með okkur að grafa,“ segir Ólafur.
„Ég upplifi minningarnar sem lítil flöss og leikritið er einmitt þannig, minningabrot sem raðast saman. Ég man neyðarkallið, man eftir hræðslunni á siglingunni og hvað væri fram undan, þegar við komum í bakaríið á Flateyri þar sem fólk safnaðist saman, þegar við fundum fyrsta einstaklinginn, öskrið úr næsta húsi þegar stúlkan fannst á lífi, eymdina í frystihúsinu og ég man eftir rauðu hjálparsveitargöllunum þegar þeir stigu í land,“ segir Ólafur. Þeir Birgir eru sammála um að leikritið hafi haft djúpstæð áhrif á þá. „Ég upplifði hroll og kuldaköst og fékk kartöflu í hálsinn. Það var ekki annað hægt, verkið lýsir svo vel samkenndinni sem var til staðar í öllu vonleysinu,“ segir Ólafur.
„Ég var með efasemdir um að hægt væri að fara með snjóflóð á fjalirnar en ég varð mjög hrifinn, sérstaklega þar sem þetta byggir á sögum fólks sem upplifði þetta. Þetta snerti mig mjög djúpt og leikmyndin sem byggir bara á borði, stólum og nokkrum hlutum talaði ótrúlega sterkt til mín. Atriðið þegar Halldóra Geirharðsdóttir segir sögu stráksins sem missti bróður sinn og föður í flóðinu var svakalega sterkt,“ segir Birgir.
Eftir einn erfiðasta dag lífs síns fór áhöfnin á Pétri Jónssyni aftur um borð í togarann og kláraði þriggja vikna rækjutúr. „Við fengum engan tíma til að átta okkur eða syrgja, þetta voru aðrir tímar,“ segir Birgir.
„Það sem bjargaði okkur var að það var bilað fiskirí svo við bara einbeittum okkur að vinnunni. Svo fór maður inn í herbergi fékk sér sígó og talaði ekki um það sem hafði gerst,“ segir Ólafur. „Við vorum dálítið að vona að það yrði tekið á móti skipinu í Reykjavík en það bara gleymdist og þannig var bara lífið.“
Ólafur William Hand og Birgir Kjartansson voru hluti af áhöfninni á Pétri Jónssyni, skipinu sem kom fyrst á staðinn eftir snjóflóðið á Flateyri. Áhöfnin fór saman að sjá Flóð, heimildaverk eftir Björn Thors og Hrafnhildi Hagalín, og var sammála um að verkið hefði haft djúpstæð áhrif á bæði á sál og líkama. „Mér finnst að þetta verk ætti að fara í framhaldsskólana því það er hægt að vinna svo mikið með það. Þetta er skylduáhorf,“ segir Ólafur. Mynd/Hari
The post Flóð í Borgarleikhúsinu: Kuldaköst og kartafla í hálsinum appeared first on Fréttatíminn.