Guðrún Bryndís Karlsdóttir er móðir einhverfs manns í vímuefnavanda.
Er verið að framleiða fatlað útigangsfólk?
„Það má segja að sakleysið sé þeirra mesta fötlun, þau eru í stórhættu á götunni,“ segir Guðrún Bryndís Karlsdóttir sem á einhverfan son sem er um tvítugt. Einhverfu fólki er hættara við að sækja í hvers kyns áhættuhegðun en það getur verið erfitt að fá viðeigandi hjálp þegar það lendir í þroti.
Guðrún Bryndís segir að sonur sinn hafi átt erfitt með að fóta sig í Hlíðaskóla, sem sé skóli án aðgreiningar. „Hann er ekki læs á tilfinningar annarra, aðstæður eða svipbrigði, hann getur ekki varist þeim sem vilja nota hann og hafa gott af honum,“ segir hún. „Það virðist vera sem ákveðnir einstaklingar nái strax tökum á þessum börnum. Þau langar svo mikið að vera samþykkt og viðurkennd og reyna að kaupa sér samþykki með öllum ráðum. Það er hægt að láta þau kaupa fíkniefni, jafnvel stela, þau gera hvað sem er.“
Hún segir að sonur sinn hafi farið að fá örorkubætur 18 ára. Skólafélagi hans úr grunnskóla hafi þá farið að hafa samband við hann og fengið hann til að kaupa kannabis fyrir sig og vini sína. Neyslan hafi fljótlega farið úr böndunum. „Við reyndum allt til að ná til hans en allt kom fyrir ekki. Hann var orðinn mjög ólíkur sjálfum sér og farinn að vera ofbeldisfullur heima fyrir.“
Guðrún Bryndís segir að haustið 2013 hafi sonur sinn farið í meðferð á Vog, á unglingaganginn. „Honum var ekki boðið að fara í framhaldsmeðferð enda skildi hann hvorki meðferðina né hvað var almennt að gerast í kringum hann,“ segir hún.
„Þegar hann var tvítugur fórum við með hann á geðdeild, að ráði sálfræðings sem hann gekk til um tíma. Læknarnir þar ákváðu að leggja hann inn á geðgjörgæslu og svipta hann sjálfræði í 48 tíma vegna gruns um geðrof af völdum kannabisneyslu. Þar sem hann var ekki með dæmigerð einkenni geðrofs, var hann eftir tæpa viku útskrifaður af geðdeild og vísað á Vog.
Uppgefin ástæða útskriftarinnar var undirliggjandi einhverfa sem væri ekki geðsjúkdómur og því ætti hann ekki erindi á geðdeild. Þá var okkur sagt að hegðun hans gerði aðra sjúklinga órólega, hann gengi um gólf í sífellu og það truflaði aðra.
Meðan á þessu stóð millifærði gamli skólafélaginn peninga af reikningi sonar míns og hótaði okkur, foreldrum hans og systkinum, íkveikju, nauðgunum, morði og líkamsmeiðingum, ef við skiptum okkur af. Við gáfum skýrslu hjá lögreglu um fjárdráttinn, en var sagt að þar sem sonur okkar væri fjárráða yrði hann að kæra sjálfur og gefa skýrslu. Það vildi hann ekki gera enda skilur hann ekki hugtakið misnotkun og er auk þess dauðhræddur við félagann sem var á skilorði fyrir önnur brot.
Guðrún Bryndís segir að á eftir innlögnina á geðdeildina hafi sonur sinn ætlað á Vog, ferðataska með náttfötum og tilheyrandi hafi komin út í bíl. „Þegar við gengum að bílnum hringdi síminn hans og hann tók strikið og hvarf, lét ekki sjá sig meira þann daginn. Helgina eftir hvarf hann með ferðatöskuna, hann svaraði ekki síma og við vissum ekki hvað varð af honum. Ég hringdi í hann á hverjum degi og þegar hann svaraði mér loksins, var hann í herbergi á gistiheimili við Hverfisgötu sem skólafélaginn hafði reddað honum. Eftir tvær vikur þar var hann búinn að fá yfirdrátt og taka öll möguleg smálán og afhenda vininum. Peningurinn var búinn og hann hafði ekkert borðað í nokkra daga. Hann féllst á að koma heim að borða og í lok mánaðarins kom hann alkomin heim, mjög vannærður. Næstu mánuðir voru skelfilegir, í byrjun mánaða þar til peningarnir hans voru búnir var hann vinsæll meðal félaganna. Hann var mjög tortrygginn gagnvart fjölskyldunni og ásakaði okkur um að hafa lagt hann inn á geðdeild. Hann kom ítrekað heim þannig að það stórsá á honum í andliti, hann haltraði og fötin hans rifin með sparkförum. Hann hefur ekki getu til að berja frá sér og einu áverkarnir á höndum hans voru í lófunum, rispur vegna falls. Skýringin sem hann gaf var að hann hafi dottið.“
Hún segist hafa gert á þessu tímabili ítrekaðar tilraunir til að fá réttindagæslumann fatlaðra í Reykjavík til að bregðast við – þær tilraunir hafi reynst árangurslausar.
„Við óskuðum aftur eftir innlögn á Vog, en þar sem hann hafði ekki mætt á þriðjudeginum eftir útskrift á geðdeild þurfti hann að bíða í, minnir mig, þangað til í september. Þegar ég fékk loksins samband við fulltrúann hans, var hægt að koma upplýsingum um einhverfu hans til skila. – Dvölin á Vogi var 10 dagar, en aftur var honum ekki boðið upp á eftirmeðferð.
Þegar öll sund virtust lokuð var bent á Krísuvík og langtímameðferðina þar. Hann fékk þar inni en var vísað út eftir tvær vikur vegna einhverfunnar. Við höfðum beðið Félagsþjónustuna um að veita honum liðveislu fyrir fatlaða inni á Krísuvík en það vildu þeir ekki þar sem Krísuvík tilheyrði öðru sveitarfélagi.
Þegar hann yfirgaf meðferðina þar var honum ekið á bensínstöð, þar var hann skilinn eftir með ferðatösku. „Borgin hafði lofað að láta hann hafa íbúð en þó ekki ef hann gæti búið hjá foreldrum,“ segir Guðrún Bryndís. „Hann vildi því ekki koma heim en fékk að fara til afa síns, þar sem hann átti að dvelja í nokkra daga, meðan hann biði eftir íbúð. Síðan er liðið rúmt ár og hann er enn að bíða. Mér skilst að fimm einhverfir kannabisneytendur séu að bíða eftir búsetuúrræðum hjá borginni en engin neyðarúrræði eru til staðar.
Á meðan gerist ekkert í hans málum. Hann fær liðveislu heim til afa síns, þrisvar í viku. Ef hann byggi einn í íbúð fengi hann miklu meiri þjónustu. Það er verið að spara á aðstandendum og þannig brenna þeir hraðar upp. Að mínu viti er verið að framleiða fatlað útigangsfólk með þessari vanrækslu.“
Meira um einhverfu:
Einhverfu börnin hennar Evu – fá ekki nauðsynlega hjálp vegna geðsjúkdóma og fíknar
The post Sakleysið er þeirra mesta fötlun appeared first on Fréttatíminn.