Í Fréttatímanum í dag er fjallað um vanhelga sambúð viðskipta og stjórnmála í Framsóknarflokknum. Þar segir af bröskurum sem trúað er fyrir mikilvægum störfum og jafnvel falið eftirlit með helstu stofnunum samfélagsins. Þetta er saga af mönnum sem komust til auðs og áhrifa í krafti stjórnmála. Þetta er hryggðarsaga og sorgarsaga. Það er óendanlega sorglegt að okkur Íslendingum hafi ekki tekist betur upp við að móta hér gott og réttlátt samfélag. Það er hryllilegt að hér séu mikilvægustu stofnanirnar í höndum fólks sem lítur á þær sem tæki til persónulegrar auðsöfnunar.
Það er ekki augljóst hvort þessi saga sé lýsandi fyrir Framsóknarflokkinn einan eða hvort sagan varpar ljósi á rotna stjórnmála- og viðskiptamenningu á Íslandi. Það er þó margt sem bendir til að Framsóknarflokkurinn eigi í sérstökum vanda. Hann byggðist upp sem stjórnmálaarmur vakningar til sveita þegar bændur umbreyttu sveitunum með kaupfélögum og samvinnufélögum og efldu samfélagið með ungmennafélögum og lestrarfélögum.
Þegar völdin innan hreyfingarinnar færðist frá bændum og búaliði að stjórnendum varð Framsókn stjórnmálaarmur þess hluta viðskiptalífsins sem Sjálfstæðisflokkurinn þjónaði ekki. Þessir tveir flokkar byggðu upp ríkisvald á Íslandi sem fyrst og fremst gætti hagsmuna sérhagsmunahópa; útgerðar, landbúnaðar, heildsala.
Þegar viðskiptaveldi Sambandsins hrundi varð Framsókn sem þjónn án húsbónda. Flokkurinn leitaði nýrrar framtíðar í stefnu frjálslyndra miðjuflokka á Norðurlöndum í tíð Halldórs Ásgrímssonar en til popúlískra flokka í tíð Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar. Á sama tíma vildi kjarni flokksins endurskapa viðskiptaveldi til hliðar við flokkinn. Annað hvort treysti kjarninn sér ekki til að vinna einvörðungu að almannahagsmunum eða kunni það ekki. Innan kjarnans voru menn sem höfðu alist upp í vanhelgu hjónabandi viðskipta og stjórnmála. Þeir trúðu því annað hvort að það væri eina leiðin til að stunda stjórnmál eða litu vísvitandi framhjá öðrum kostum. Meðal annars vegna þess að þeir gátu hagnast á því persónulega að halda sig við hin vanhelgu tengsl.
Tilraunir framsóknarmanna til að búa til viðskiptaveldi fyrir flokkinn að þjóna áttu sér stað á mikilli hörmungartíð í íslenskri sögu. Þær náðu í gegnum einkavæðingu bankanna, kerfisbundið niðurbrot eftirlits, glórulausa peningastefnu og útstreymi fjármagns í skattaskjól sem endaði í Hruninu. Eftirhrunsárin voru líka gróðarstía spillingar. Þá losnaði um eignir, gríðarháar upphæðir voru afskrifaðar og fé var flutt inn á afslætti frá Seðlabankanum til uppkaupa á eignum.
Tilraunir framsóknarmanna til að nota flokkinn til að byggja upp nýtt viðskiptaveldi á þessum hörmungartímum skilja því eftir sig mýmörg ljót dæmi um spillingu. Sum hafa legið ljós fyrir en önnur eru nú dregin fram í dagsljósið með opnun Panama-skjalanna.
Frá því þau skjöl voru opnuð hefur formaður flokksins sagt af sér sem forsætisráðherra, framkvæmdastjóri flokksins hefur sagt upp störfum og ljóst er að oddviti flokksins í borgarstjórn Reykjavíkur mun segja af sér þegar hún kemur úr fríi. Það er augljóst að Framsóknarflokkurinn hefur verið í miðju spillingarinnar.
Eftir þessar hörmungar hefur Framsóknarflokkurinn verið dreginn að kunnuglegum gatnamótum. Á flokkurinn að verða stjórnmálaarmur viðskiptaveldis, samkrull sérhagsmuna undir blæju stjórnmálastefnu? Eða á hann að verða raunverulegur stjórnmálaflokkur sem berst fyrir hagsmunum kjósenda sinna? Síðast þegar flokkurinn kom að þessum gatnamótum beygði hann inn blindgötu sérhagsmuna. Nú hefur hann engan kost annan en að velja hagsmuni almennings og þá spurningu sem íslensk stjórnmál munu snúast um næstu áratugina: Hvernig getum við gert íslenskt samfélag gott, kröftugt og réttlátt fyrir íbúana?
En það er ekki bara Framsókn sem stendur á gatnamótum. Sjálfstæðisflokkurinn stendur frammi fyrir samskonar vali. Á að leyfa sérhagsmunahópum að nota flokkinn til að verja hagsmuni sína næstu árin? Eða á að umbreyta flokknum í hagsmunatæki fyrir almenning?
Sama á við um Samtök atvinnulífsins, Verslunarráð og önnur hagsmunasamtök fyrirtækja. Í vikunni sendu þessi samtök frá sér harðorð mótmæli gegn tilraunum Samkeppniseftirlitsins við að brjóta niður verðsamráð og önnur sjúkleg einkenni fákeppni í olíuverslun. Eru það virkilega hagsmunir aðildarfélaga SA og Verslunarráðs að berjast fyrir háu olíuverði? Þessi samtök þurfa ekki síður en flokkarnir að skúra út hjá sér. Þau eiga að berjast fyrir réttlátum leikreglum og jafnri aðstöðu en ekki fyrir pilsfaldakapítalisma, fákeppni og okri. Þau eiga að berjast fyrir því að Ísland verði venjulegt ríki Vestur-Evrópu en dragi ekki dám af bananalýðveldum þar sem besta leiðin til að auðgast er að ganga í stjórnmálaflokk.
The post Framsókn þarf að taka U-beygju appeared first on Fréttatíminn.