Helga Hákonardóttir ólst upp í Kópavogi þar sem hún varð fyrir hrottalegu einelti alla sína skólagöngu. Þegar hún útskrifaðist loks úr skólanum, sem hún hrökklaðist úr tuttugu árum áður, upplifði hún mestu sigurstund líf síns. Í dag snýst lífið um meira en að lifa af.
„Ein stærsta sigurstund lífs míns var þegar ég tók við stúdentsskírteininu úr höndum konunnar sem olli því að ég hrökklaðist endanlega úr námi tuttugu og þremur árum áður. Mér hefur aldrei liðið betur með sjálfa mig en þá. En í stað þess að vera eðlileg á myndinni sem mamma smellti af mér þegar ég sneri mér við með skírteinið í höndunum þá þurfti ég auðvitað að gretta mig eins og fífl, ulla og setja fingur á nefið, því þannig er ég bara gerð. En það lýsir því líka vel hvernig mér leið á þessari stundu,“ segir Helga Hákonardóttir. Grettan kom frá hjartanu og var í raun ætluð skólanum og kerfinu sem hafði brugðist henni.
Var auðveld bráð
Helga Hákonardóttir ólst upp í Kópavogi og varð fyrir hrottalegu einelti nær alla sína skólagöngu. „Mamma og pabbi reyndu allt sem þau gátu til að hjálpa mér en einelti var ekki mikið rætt á þessum árum. Þau gátu ekki komið í veg fyrir þetta. Leið skólastjórans til að hjálpa mér var að benda mér á nýjar leiðir til að labba heim. En auðvitað var ég lamin sama hvaða leið ég fór,“ segir Helga sem man annars lítið eftir sínum æskuárum. „Maður lokar á það slæma. Þetta er ekkert sem þú vilt ferðast með.“
„Þegar ég var tíu ára var ákveðið að það væri best fyrir mig að fara úr Digranesskóla í Snælandsskóla. En þegar ég hafði verið í skólanum í nokkrar vikur var ákveðið að ég skyldi fara upp á svið og lýsa reynslu minni af einelti fyrir nýja skólanum. Ætli skólastjórinn hafi ekki viljað vel en eftir þetta vissu allir að ég væri auðveld bráð og eineltið byrjaði á fullu aftur. Líkamlega ofbeldið minnkaði en andlega ofbeldið varð þeim mun verra.“
Laug til að lifa af
„Ég veit eiginlega ekki af hverju ég var valin til að níðast á. Kannski af því að ég var svo rosalega mjó, hvað veit ég. Ég var bara öðruvísi,“ segir Helga og lýsir því hvernig andlega ofbeldið jókst stöðugt með árunum og hvernig foreldrar hennar horfðu úrræðalausir upp á líðan dóttur sinnar versna. Þegar barnaskólanum lauk ákváðu þau að senda hana á heimavist í áttunda bekk, í skóla sjöundadags aðventista, Hlíðardalsskóla í Ölfusi. „Þau héldu að þetta myndi hjálpa mér en vissu ekki að þetta var algjör villingaskóli. Það var þarna dásamlegt starfsfólk inn á milli en sumum krökkum leið svo illa þarna að þau brutu á sér fingur til að komast í burtu. Það var ekkert auðvelt að koma í nýtt umhverfi því ég kunni ekki að eignast vini. Ég vissi ekkert hvernig ég átti að hegða mér og brá á það ráð að segja bara allt sem krakkarnir vildu heyra, laug til að reyna að falla í hópinn. Og þá varð ég auðvitað skrítna stelpan. Þrátt fyrir allt eineltið var ég samt aldrei feimin heldur frekar kjaftfor, ætli ég væri ekki greind með ADHD í dag. Ég var, og er enn, rosalega hvatvís og ég vílaði það ekkert fyrir mér að svara skólastjóranum fullum hálsi og var ekki beint nein kennarasleikja.“
Varð næstum úti í Þrengslunum
„Það var algjör skelfing fyrir mig að vera þarna. Þegar ég var alveg að gefast upp ákvað ég að læðast út um kvöld, um hávetur í snjókomu á gallabuxum og stuttermabol. Þegar sonur eins starfsmannsins náði mér í Þrengslunum var ég orðin það blá og gegnum köld að ég gat ekki hreyft mig. Skólastjórinn brjálaðist en hringdi hvorki í foreldra mína né í lækni heldur lét krakkana sjá um mig um nóttina, sjá til þess að ég hrykki ekki upp af. Ég varð svo veik eftir þetta að ég hef varla náð mér síðan og ég hef fengið að heyra frá læknum eftir að ég varð fullorðin að þetta hafi sennilega verið upphafið að öllum kvillunum sem ég hef verið að glíma við. En ég þakka krökkunum á vistinni fyrir að hafa haldið á mér hita þessa nótt.“
Fær ennþá fyrirlitningasvipi
Eftir árið í heimavistinni fór Helga aftur í Digranesskóla. Þar eignaðist hún í fyrsta sinn vinkonu og segir það hafa komið sér í gegnum gagnfræðaskólann. Vanlíðanin fór samt aldrei og eineltið hélt áfram og hætti ekki heldur í menntaskóla. „Ég fór í MK og fyrsta daginn gengur feimin stelpa inn í bekkinn sem ég býð sæti hjá mér. Við Gulla, og síðar Hrafnhildur systir hennar, urðum bestu vinkonur og erum það enn í dag. Þetta ár hafði ég í fyrsta sinn einhverja ánægju af skóla. Ég lærði svo margt á því að eignast vinkonur. Hrafnhildur tók mig í gegn í sambandi við lygarnar og þarna kynnist ég því hvað það er að treysta og standa saman. Ég fékk samt áfram allar pillurnar, ég var ennþá í Kópavogi og ég var orðin þekkt fyrir að vera fórnarlambið sem mátti níðast á. Ég fæ reyndar enn þann dag í dag fyrirlitningarsvip frá sumum þessara stráka úr Kópavoginum.“
Besti tími lífsins á Eiðum
Vinkona Helgu ákvað að hætta í MK eftir fyrsta árið og þá byrjaði eineltið aftur. „Ég var sögð feit og ljót, þrátt fyrir að vera grönn, og það fóru að ganga allskonar ljótar sögur um mig í bænum. Ég var alveg einangruð en þráði félagsskap því ég er í raun mikil félagsvera. Þegar ég var komin með nóg ákvað ég að hætta í MK og fara í Alþýðuskólann á Eiðum sem var besta ákvörðun lífs míns. Enginn þekkti mig og ég gat verið til á mínum eigin forsendum. Ég varð ekkert vinsælasta stelpan því ég mun aldrei verða venjuleg. Ég byrjaði t.d. á því að segja við strákana fyrsta daginn; „þið kíkið svo bara á mig ef ykkur vantar kaffi eða kynlíf,“ og þá vissi allur skólinn að ég væri skrítin. En það skipti ekki jafn miklu máli á Eiðum og ég get sagt með vissu að þetta ár var besti samfelldi tími lífs míns. En því miður var ekki hægt að klára skólann þarna svo ég fór aftur til Reykjavíkur.“
Helgu langaði ekkert aftur í skóla en ákvað að fyrst hún væri komin þetta langt áfram með stúdentsprófið skyldi hún fara aftur í MK og klára námið. „Ég var ekki búin að vera lengi í MK þegar bæði þáverandi námsráðgjafi og núverandi skólastjóri tilkynntu mér það að ég ætti ekki heima í skólanum. Ég væri of gömul og passaði ekki inn félagslega og ætti því að fara í öldungadeildina. Þetta varð til þess að ég hrökklaðist úr námi. Ég var nítján ára og langaði ekkert að vera með miklu eldra fólki í skóla á kvöldin. Eftir alla mína reynslu í skóla þá fannst mér að fyrst ég ætti ekki heima þarna þá ætti ég ekki heima neinsstaðar. Ég hætti og fór að vinna, og vann eins og berserkur í nokkur ár.“
Einangruð með fatlað barn
Þegar Helga var 24 ára gömul kynntist hún barnsföður sínum og varð barnshafandi eftir þriggja vikna kynni. Hún hætti að vinna, samkvæmt læknisráði, og þegar meðgangan var hálfnuð flutti unga parið á Húsavík þaðan sem barnsfaðirinn er ættaður. „Ég vissi stuttu eftir að Katrín fæddist að hún væri öðruvísi. Hún svaf nánast ekkert, þyngdist ekkert þrátt fyrir að drekka mikið og var alltaf öll á iði. Hún byrjaði snemma að ganga en rakst alltaf utan í allt og var sídettandi. Mér leið eins og allt væri mér að kenna og læknarnir vildu ekkert skoða hana betur, spurðu alltaf bara hvort ég væri örugglega að gera allt rétt,“ segir Helga sem svaf nánast ekkert fyrsta árið í lífi Katrínar og sökk í djúpt fæðingarþunglyndi. „Ég var svakalega einangruð því ég þekkti engan á Húsavík, enda rosalega lokað samfélag. Sambandið við föðurinn gekk ekki vel og eina fólkið sem ég var í sambandi við voru bræður mínir, mamma og pabbi og Gulla og Hrafnhildur. Ég þyngdist um fjörutíu kíló á tveimur árum og var komin mjög langt niður í þunglyndið þegar ég fékk þær fréttir að Hrafnhildur, önnur tveggja vinkvenna minna, hefði látist í bílslysi. Ég fékk taugaáfall og var lengi að vinna mig upp úr þessu,“ segir Helga. Hún segir þó ljósið í svartnættinu hafa verið að fá loks staðfestingu á því frá barnalækni í Reykjavík hvað væri að hrjá dóttur hennar. „Dóttir mín er yngsta barn á Íslandi til að vera greint ofvirkt, þá átján mánaða, og þar að auki var hún með svakalega sjónskekkju og nær ekkert jafnvægiskerfi,“ segir Helga en nokkrum árum síðar var dóttir hennar greind með dæmigerða einhverfu.
Ónýt á líkama og sál
Fjölskyldan ákvað að flytja aftur til Reykjavíkur til að vera nær aðstoð fyrir Katrínu. Allir draumar Helgu um að mennta sig voru löngu gleymdir og lífið snerist ekki um neitt annað en að halda sér gangandi frá degi til dags. „Það má eiginlega segja að ég hafi þarna verið ónýt, á líkama og sál. Bara búin að vera. En þessi litla krefjandi stúlka hélt mér gangandi. Ég lifði fyrir hana.“
„Eftir að ég flutti í bæinn fékk ég heimilislækni sem eiginlega bjargaði lífi mínu og hefur verið hálfgerður klettur í lífi mínu síðan. Það var hann sem hvatti mig til að byrja að hugsa um sjálfa mig og skráði mig í endurhæfingu á Hvíta bandinu, þar sem mér var bent á að fara aftur í nám. Þarna var ég að nálgast þrítugt og líf mitt snerist um Katrínu svo mér fannst algjörlega fráleitt að mennta mig, sá bara engan tilgang með því, þó að innst inni hafi mig langað að læra eitthvað,“ segir Helga sem svo komst að því að hún væri barnshafandi að yngri dóttur sinni. „Þá þurfti ég aftur að fara varlega og allar pælingar um skóla urðu að engu.“
Fékk sjálfstraustið til baka
Það hafði gengið á ýmsu í sambandi Helgu og barnsföður hennar en þegar Hrefna, yngri dóttir þeirra, var fjögurra mánaða gömul ákvað Helga að skilja endanlega við hann. Stuttu eftir að yngri dóttirin komst inn á leikskóla og þegar Katrín var komin í Öskjuhlíðarskóla fékk Helga boð um að byrja í náms- og starfsendurhæfingu hjá Hringjsá. „Það var stórkostlegt að komast þar að. Þarna tók ég þá ákvörðun að ég ætlaði að verða eitthvað. Ég fékk hluta af sjálfstraustinu til baka og fann að ég var alveg nógu klár til að læra. Ég náði að klára þetta með herkjum og kláraði stúdentinn meðfram skrifstofubraut í MK árið 2011 og fæ enn gæsahúð þegar ég hugsa til þess að konan sem varð til þess að ég hrökklaðist endanlega úr námi rétti mér stúdentsskírteinið, tuttugu og þremur árum síðar.“
Happdrættisvinningur borgaði skólann
Í dag stundar Helga nám í ferðamálafræði í Háskóla Íslands með hjálp Mæðrastyrksnefndar Reykjavíkur. „Ég bjóst aldrei við því að ég færi í háskóla því háskóli er erfiður og það er búið að segja mér alla ævi að ég geti ekki neitt. En allt í einu langaði mig að læra allt og þá eru það peningarnir sem stoppa mig. Það er ekkert grín fyrir einstæðan öryrkja með fatlað barn að punga út 75 þúsundkalli fyrir skólagjöldum og öðru eins fyrir bókum. Ég skráði mig samt í skólann og bara vonaði það besta, segir Helga en þá gerðist einmitt það sem kalla mætti hálfgert kraftaverk. Við mamma höfum alltaf átt saman miða í Happdrætti Háskóla Íslands og í fyrsta skiptið á ævinni vann ég! Ég vann 200.000 kall og fór beina leið og greiddi skólagjöldin og keypti skólabækurnar.“
Lifir fyrir dæturnar, og sig
„Síðasta vetur fékk ég svo menntastyrk hjá Mæðrastyrksnefnd en það var stjarnfræðilega erfitt að biðja um hann. Ég er farin að venjast því að biðja um aðstoð þar um jólin en mér fannst eins og ég ætti þennan styrk ekki skilið. En ég fékk styrkinn síðasta vetur og það reddaði mér algjörlega. Þessar yndislegu konur hjá Mæðrastyrksnefnd hafa verið ómetanleg aðstoð fyrir mig og dætur mínar í gegnum tíðina, segir Helga sem er að klára ferðamálafræði í vor og næsta skref er að taka táknmálsfræði sem aukafag og fötlunarfræði í diplómanámi. „Draumurinn minn er að búa til ferðalög fyrir fatlaða í framtíðinni. Ég læri á mínum hraða en ég er allavega að læra. Í dag snýst lífið um meira en að lifa af. Ég lifi fyrir dætur mínar en ég er líka að lifa fyrir mig.“
The post Berst enn við afleiðingar hrottalegs eineltis appeared first on Fréttatíminn.