Kaupfélag Skagfirðinga á Sauðárkróki framleiðir um þriðjung þeirra 600 tonna af lambakjöti sem Noregur hætti við að kaupa af íslenskum kjötafurðastöðvum en ríkisstjórnin hefur ákveðið að nota 100 milljónir króna til að koma ketinu í verð á öðrum mörkuðum. 100 milljóna aukafjárveitingin kemur fram í fjáraukalögum sem gerð voru opinber á miðvikudaginn.
100 milljónirnar renna til sérstakrar deildar innan sjávar- og landbúnaðarráðuneytis Gunnars Braga Sveinssonar sem heitir Matvælalandið Ísland og verða fjármunirnir notaðir í markaðsstarf til að selja lambakjöt erlendis. Brynja Laxdal, starfsmaður Matvælalandsins, segir að ekki sé búið að ákveða hvernig 100 milljónunum verði varið nákvæmlega ef verkefnið fær fjárveitinguna. Því sé of snemmt að ræða það mál.
Afleiðingin af fjárveitingunni verður sú að lambakjötsframleiðndur á Íslandi losna við kjöt sem annars hefði safnast upp og að lambakjötsverð á Íslandi mun ekki lækka eins mikið í verði vegna offramboðs. Þannig eru hagsmunir lambabjötsframleiðenda, eins og Kaupfélags Skagfirðinga, varðir. Samkvæmt frumvarpinu gætu 800 til 1000 tonn af kjöti safnast upp á Íslandi ef ekkert verður gert. „Markaðsráð kindakjöts, sem er samstarfsvettvangur bænda og sláturleyfishafa, hefur unnið markvisst að því að finna nýja markaði erlendis, en ljóst er að afsetja þarf um 800 til 1.000 tonn til að koma í veg fyrir uppnám og almenna verðfellingu á kjöti á innlendum markaði seinnipart vetrar og/eða næsta haust.“
Haraldur Benediktsson, formaður fjárlaganefndar, segir að hann líti meðal annars svo á að ríkisstjórnin sé að bregðast við neikvæðum afleiðingum af viðskiptabanni Rússlands gagnvart Íslandi sem sett var eftir að Ísland ákvað að styðja viðskiptaþvinganir Evrópusambandsins og Bandaríkjanna gagnvart Rússlandi út af innrás landsins í Úkraínu. „Ég vil vekja athygli á því að vandamál kjötframleiðenda á Íslandi eru ekki síst tilkomin vegna viðskiptabanns Rússlands gagnvart Íslandi. Rússland var okkar markaður og þar trufluðu stjórnvöld atvinnulífið í landinu,“ segir Haraldur. „Það er alveg ljóst að bændur fengu verðfall á sínar vörur í haust og að óbreyttu verður annað eins næsta haust. Fjölmörg sláturhús munu ekki hafa þetta af og ástæðan fyrir þessu er ekki bara kreppa á búvörumörkuðum í Evrópu heldur viðskiptabannið. […] Markaðsstarf margra sláturhúsa í Rússlandi var þar eyðilagt á einni nóttu.“
Fjáraukalögin voru rædd á fundi fjárlaganefndar á fimmtudag og segir Haraldur að 100 milljóna króna fjárveitingin hafi ekki verið rædd formlega eða óformlega innan nefndarinnar áður. „Já, ég er fylgjandi þessu fjárframlagi. Er eitthvað óeðlilegt við að það atvinnugrein sem verður fyrir skaða vegna þess að stjórnvöld lýsa yfir viðskiptabanni á aðra þjóð reyni að leita leiða til að bæta sér upp þann skaða? Yfir Ísland hafa dunið náttúruhamfarir og alls konar óáran og stjórnvöld hafa á hverjum tíma reynt að rétta af kúrsinn til að varna því að illa fari. Ég fæ ekki betur séð, þegar ég horfi á afkomu kjötbransans á Íslandi, en að önnur eins verðlækkun verði á Íslandi næsta haust ef ekkert verður gripið inn í. Þetta getur kostað miklu meira en 100 milljónir.“