Eva Björk Sigurjónsdóttir er menntuð sem húsa- og húsgagnasmiður og starfar sem slíkur hjá fyrirtækinu HBH byggir. Upphaflega ástæðan fyrir því að hún hóf nám í húsgagnasmíði var sú að hana langaði til að geta hannað og smíðað sín eigin húsgögn eftir eigin höfði og þörfum. Lifandi harðviðurinn heillar hana mest. Hún getur gleymt sér við að spá í fallegum húsgögnum og línunum í viðnum, sem jafnvel mynda sólarlag ef vel er að gáð.
Spurð hvort hún ætti börn
„Ég byrjaði í húsgagnasmíðinni og ákvað á miðri leið að taka húsasmíðina líka. Það voru ýmsar ástæður fyrir því. Mig langaði til dæmis að víkka sjóndeildarhringinn. Í húsgagnasmíðinni þá er allt upp á millimetra og miklu meiri fínvinna en í húsasmíðinni. Svo er líka oft rígur á milli húsa- og húsgagnasmiða, þannig ég hugsaði með mér að það væri fínt að vera með bæði. Það munaði ekki nema einni önn í skólanum. Svo bætti ég stúdentsprófinu við og tók þrennu,“ segir Eva og brosir. Minna mátti það ekki vera fyrst hún var byrjuð á þessu á annað borð.
„Á meðan ég var í húsgagnasmíðinni þá var alltaf verið að segja við mig að ég fengi aldrei samning. Það væri svo mikið vesen að finna meistara. Sem kom svo í ljós að var algjört kjaftæði. Ég byrjaði reyndar á því að hringja á verkstæði og það gekk frekar illa. Fyrsta spurningin sem ég fékk alltaf var hvort ég ætti börn. Ég spurði strákana með mér í náminu hvort þeir lentu líka í því að vera spurðir um þetta, en það var auðvitað aldrei þannig. Þá fann ég strax hvað þetta var mikil karlastétt sem ég var að koma inn í. En svo prófaði ég að fara á verkstæði. Fór á verkstæði hjá HBH byggir og fékk vinnu einn, tveir og bingó.“
En hjá HBH eru bæði húsa- og húsgagnmasmíðameistara þannig hún gat tekið báða samningana á sama stað og lauk sveinsprófi í húsasmíði síðasta vor eftir að hafa klárað húsgagnasmíðina ári áður. Hún lét þó ekki staðar numið þar og er komin í meistaranám sem hún stundar með fullri vinnu sem smiður.
„Hefur þú aldrei pælt í að safna hári?“
Þrátt fyrir að um sé að ræða mikla karlastétt þá finnur Eva að viðhorfið gagnvart konum í faginu er að breytast. Karlmennirnir sem hún hittir í vinnunni eru oft mjög forvitnir um hana og eru duglegir að hefja samræður. Stundum á undarlegan hátt.
„Ég er kannski í miðjum klíðum að skera gipsvegg og þarf að slökkva á söginni til að svara spurningunni: „Hefur þú aldrei pælt í að safna hári?“ Það er furðulegt hvernig þeir reyna að vingast við mann,“ segir hún og hlær. Klassíska spurningin er að sjálfsögðu hvernig henni hafi dottið í hug að gerast smiður. Eitthvað sem blaðamaður væri reyndar alveg til í að vita þó sú spurning sé auðvitað algjör klisja. Enda væri karlkyns smiður líklega ekki spurður að þessu. En hinar svokölluðu karlastéttir hafa heillað hana frá því hún var barn.
„Ég var alltaf þessi týpa sem var í fótbolta með strákunum og klifraði upp á veggi ef það var hægt. Ég hef alltaf séð stelpur og stráka sem jafningja og vil ekki að við séum skilgreind eftir kyni eða fagmenntun, eða því sem við höfum burði til að gera. Mín hugmynd var að verða flugvirki eins og pabbi og ég sá fyrir mér að það gæti orðið skemmtilegt. Svo var ég farin að spá í bifvélavirkjanum. En þegar ég bjó erlendis um tíma þá vantaði mig skrifborð og fann ekkert sem passaði. Þannig ég endaði með að fara í byggingavöruverslun og kaupa alls konar efni og fullt af handverkfærum. Svo smíðaði ég skrifborð sem leit mjög vel út en var ópraktískt því ég hafði auðvitað enga faglega þekkingu.“ Í kjölfarið fór Eva hins vegar að teikna upp ýmsa hluti og spáði mikið í húsgögnum. Þegar hún flutti aftur heim fékk hún þá hugmynd að fara í húsgagnasmíði, svo hún gæti nú lært að smíða það sem hún var að teikna. Þá hafði hún lengi leitað að spennandi námi án þess að detta niður á það rétta.
Ætlaði að vera grjóthörð
Eva kom að því að stofna nýtt Félag fagkvenna sem fæddist á síðasta ári, og situr hún í stjórninni. Um er að ræða fagfélag kvenna í karllægum iðngreinum. „Það er gott að geta verið stuðningnet fyrir hver aðra því það getur verið erfitt að vera eina konan á vinnustaðnum. Við gerum okkur grein fyrir því að við erum fyrirmyndir, enda eru konur eru í miklum minnihluta í þessum bransa. Það er óeðlilegt að sjá konur í þessum störfum núna en það verður eðlilegt síðar. Við verðum því að vera tilbúnar að svara ýmsum spurningum og koma fram og segja frá því sem við gerum.“
Eva bendir á að það sé í raun alveg óháð kyni hvað einstaklingar vilja taka sér fyrir hendur þegar kemur að því að velja framtíðarstörf þó samfélagið hafi vilja steypa okkur í ákveðin mót.
„Sumir karlmenn vilja vera á snyrtistofu að laga neglur á meðan konur vilja vera í appelsínugulum regngalla að smíða hús. Það er samt meira ætlast til þess af karlmönnum að þeir séu hetjur og hörkutól.“ Sem kona í karlastétt hefur Eva fundið fyrir þessum kröfum samfélagins.
„Stundum er ég tekin of mikið inn í hópinn og verð ein af karlmönnunum. Þá líður mér eins og ég eigi að gera allt eins og þeir. Það sem ég hef stundum lagt á mig er algjört rugl,“ segir Eva og hlær. „Þegar ég byrjaði að starfa við þetta þá þurfti ég að setja upp ákveðna brynju og slökkti á því að vera tilfinningavera. Ég ætlaði að vera svo ofboðslega grjóthörð og sýna körlunum að ég gæti þetta líka. Maður fer sterkur af stað og brotnar svolítið á leiðinni því maður fær mótspyrnu. Yfirleitt eru vinnufélagarnir samt mjög góðir og ég er ein af hópnum á mínum vinnustað, á góðan hátt. En svo kannski lendi ég í verkefni með öðrum úti í bæ og þá kemur undantekningalaust upp spurningin: „Ert þú femínisti?“ Sem á að vera rosa fyndið og gera mig kjaftstopp. Svona spurningar eru ákveðið áreiti til lengdar, en þessir einstaklingar eru sem betur fer fáir. Mér finnst þetta þrælskemmtilegt starf og ég hef mikinn metnað. Ég vil líka setja gott fordæmi fyrir aðrar konur og sýna hvað starfið getur verið fjölbreytt.“
Vill meiri virðingu
Eva segir það oft mjög erfitt að vera nemi í iðnaðarvinnu því nemarnir fá oft ekki að viðra skoðanir sínar en samt er ætlast til þess að þeir kunni allt. „Mig langar að breyta þessu. Ég vil að það sé borin meiri virðing fyrir nemunum og að þeir fái betri kennslu. Þess vegna er ég jafnvel farin að hallast að kennslunni,“ segir Eva en hún hefur áhuga á því að miðla sinni þekkingu áfram til smiða framtíðarinnar og breyta ýmsum viðhorfum sem eru gegnumgangandi í stéttinni.
„Ég trúi því að iðnaðarmenn væru á hærri launum og betur metnir ef við bærum sjálf meiri virðingu fyrir okkur. Ef við erum á hærra plani, erum snyrtileg og látum ekki bjóða okkur að vinna allan sólarhringinn við hvaða aðstæður sem er, þá breytist viðhorfið til okkar. Fólk verður að fá fagmenntaða einstaklinga til að sinna ýmsum mikilvægum störfum. Við viljum að fagaðilar smíði húsin sem við búum í.“
Fyrsta húsgagnið sem Eva smíðaði er ruggustóll hannaður af Helga Hallgrímssyni. „Þessi stóll heillaði mig strax. Það er svo flott form á honum. Ég ákvað að þverspóna hann með beinstrípaðri hnotu. Kennarinn var ekkert voðalega hrifinn af þessu fyrst og hélt ég væri að ruglast. Að þverspóna er nefnilega frekar nútímalegur stíll og fólk er oft mjög vanafast.“
Sófaborð með sex skúffum var verkefni númer tvö. „Það var rosalega stórt verkefni og ég fékk eiginlega varla leyfi til þess að gera það. Skúffurnar eru útdraganlegar báðu megin og svo er hægt að snúa þeim við og þá eru þær glasabakkar. Svo taka krakkarnir oft skúffurnar út og nota þær sem borð uppi í sófa. Þetta er því mjög praktískt.“
Borðið er smíðað úr hnotu og ebony macassar, viðarklumb sem Eva fann í skólanum. „Þetta var eitthvað eldgamalt, frá Indónesíu held ég. Það var sko fílakúkalykt af honum, þó ég viti ekkert hvernig fílakúkalykt er.“
Skenkurinn var lokaverkefni í húsgagnasmíðinni. „Þá var ég komin með betri innsýn í allt. Gat teiknað upp stykkið og algjörlega vitað hvernig ég ætlaði að smíða það. Það er miklu meiri hönnun í skenknum heldur en nokkurn tíma borðinu.“
Í sveinsstykkinu ákvað hún að nota hnotu því það er uppáhalds viðurinn hennar. „Þá var ég komin með enn betri þekkingu og spónlagði allt stykkið saman,“ útskýrir hún. En í sveinsstykkinu varð hún að sýna fram á ákveðna kunnáttu og hafði því ekki alveg frjálsar hendur.
Myndir/Hari