Stórt loftnet prýðir húsið við enda Skeljaness í Skerjafirði og vekur athygli margra sem eiga leið um. Loftnetin gegna mikilvægu hlutverki fyrir starfsemi svokallaðra radíóamatöra sem koma saman í húsinu. Radíóamatörar eru þeir sem stunda það áhugamál að smíða eigin loftnet og tæki til fjarskipta og hafa samband við aðra radíóamatöra út um allan heim með því að komast inn á sérstök tíðnisvið.

Aðeins 16 kvenkyns radíóamatörar frá upphafi

Anna Henriksdóttir myndlistarkennari er ein fárra kvenkyns radíóamatöra á Íslandi og jafnframt stofnandi sambands kvenkyns amatöra í Skandinavíu, Scandinavian Young Lady Radio Amateurs, eða SYLRA. Nafngiftin kemur af því að þegar vísað er til kvenkyns amatöra er talað um YL, Young Lady, og þegar talað er um þá karlkyns er talað um OM, eða Old Man.

Til að gerast fullgildur radíóamatör fara menn á þriggja mánaða langt námskeið í fræðum radíóamatöra. „Þar lærirðu það sem þarf til að starfrækja radíóstöð á ábyrgan hátt, á hvaða tíðnum er leyfilegt að starfa sem radíóamatör, um uppsetningu loftneta og innviði fjarskiptatækja“ segir Anna. Við lok námskeiðsins var tekið verklegt próf í að smíða tæki til fjarskipta.

Anna segir hægt að stunda áhugamálið á ýmsa vegu. „Það er til dæmis hægt að fara upp á fjöll með ferðastöð og loftnet og reyna að ná sambandi við einhvern. Sumir stunda þetta eins og frímerkjasöfnun og keppast um að ná sambandi við sem flest lönd. Eins halda radíóamatörar atburði eins og Vitahelgi, þar sem radíóamatörar út um allan heim fara út í nærliggjandi vita og hafa samband sín á milli þaðan.“ Hún segir þetta óvenjulega áhugamál snúast að miklu leyti um samskipti við fólk og segist þekkja marga sem eignast hafa lífstíðarvini í gegnum áhugamálið.
„Ég þekki til dæmis konu sem hefur farið í loftið á sama tíma á hverjum einasta degi í heil 40 ár til þess að heyra í ákveðnum sjóara sem hún á í radíóamatörsambandi við.“

Kóngafólk meðal amatöra
Anna segir áhugamálið vera bakteríu í sinni fjölskyldu, maður hennar er radíóamatör og synir þeirra tveir líka. Í fjölskylduferðum um landið hafi þau því oft farið með loftnet og græjur með sér og stundað að ná sambandi frá ýmsum stöðum um allt land. „Drengirnir eru fullorðnir núna en þegar þeir voru litlir var aðalsportið í hringferðum að taka með okkur ferðagræjur til fjarskipta og lesa mors af vegaskiltum.“

Áhugamálið segir hún sameina fólk af öllum aldri og stigum samfélagsins. Dæmi eru meira að segja um að Íslendingar hafi náð sambandi við geimfara.
„Það eru líka þess dæmi að fólk hafi óvænt náð sambandi við kónga og drottningar sem hafa þetta áhugamál.“ Dæmi um fræga radíóamatöra eru til dæmis geimfarinn Júrí Gagarín og konungur og drottning Jórdaníu.

Jón Þóroddur TF3JA er formaður Félags radíóamatöra. Hann segir áhugann á félaginu við stofnun þess 1946 hafa verið svo mikinn að 200 manns mættu á fyrsta fundinn. Hann segir áhuga ungs fólks hafa dalað síðan með meiri og útbreiddari tækni, en vonast til að endurvekja áhuga ungs fólks á áhugamálinu.
Þrátt fyrir að aðstæður á Íslandi séu raunar alls ekki kjörnar fyrir radíóamatöra, vegna truflana í segulsviðinu frá norðurljósum, eru um 200 Íslendingar virkir radíóamatörar.

Spurt og svarað um Radíóamatöra

Hvernig fer venjulegt radíóamatörspjall fram?
Þegar komið er með loftnet í góð skilyrði er kallað fyrst út í bylgjurnar: „CQ, CQ“ til að láta vita af sér. Er samband næst við annan radíóamatör notar hann sérstök einkennisorð til að segja þeim sem er á línunni hversu sterkt radíómerkið er, hvar amatörinn er staddur og hvernig loftnet hann notar. Eftir það er hægt að hefja frekara spjall.

Hvernig verða nöfnin til?
Einkennisnafn radíóamatörs ræðst fyrst og fremst af því hvaðan hann stundar fjarskiptin. Nafn Önnu Henriksdóttur er sem dæmi TF3VB. TF táknar Ísland, 3 er tala höfuðborgarsvæðisins og svo valdi hún sjálf síðustu stafina tvo, VB.

Hvað er radíóamatör?
Að vera radíóamatör er áhugamál sem snýst um að eiga samskipti með notkun fjarskipta og fjarskiptatækja. Um 6 milljónir manna um allan heim stunda áhugamálið, en hér á landi eru þeir í kringum 200.

The post Radíóamatörar – Áhugamál sem nær alla leið út í geim appeared first on Fréttatíminn.

Þegar Valgeir Víðisson hvarf var Óðinn, sjö ára sonur hans, tekinn af móður sinni og vistaður á geðdeild. Þar fékk hann allskyns greiningar og lyf en hvorki ást né umhyggju. Hann fékk nánast enga skólagöngu og var þvælt á milli stofnana og misjafnra manna í sveitum landsins. Það kemur kannski ekki á óvart að hann sitji nú á Litla-Hrauni með tugi dóma á bakinu. 

Óðinn Valgeirsson er 75% öryrki og hefur í tvígang hlotið alvarlega heilaskaða. Hann hefur nokkrum sinnum reynt að svipta sig lífi og er enn með áverka eftir þær tilraunir. Hann er laskaður á líkama og sál og þegar við ræðum saman lýsir hann heiftarlegum fráhvörfum sem daglegu lífi á Litla-Hrauni. Hann hefur framið svo marga smáglæpi að hann hefur enga tölu á þeim. Í þetta sinn situr hann inni fyrir frelsissviptingu á ungri konu, innbrot í apótek og á hótel. Eftir að hann var settur inn fékk hann viðbótardóm fyrir fjölmörg búðahnupl. Hann heldur að þetta sé í sjötta sinn sem hann situr af sér á Hrauninu. En upphafið af þessum ógöngum Óðins rekur hann til hvarfs föður síns. Þegar lífið tók óvænta stefnu.

Fyrstu ár ævinnar bjó Óðinn í Grafarvogi með móður sinni, Unni Millý Georgsdóttur, og eldri systur sinni. „Hann var einstaklega lífsglatt og athafnasamt barn. Vel gefinn og forvitinn um alla hluti. Krafturinn í honum var rosalegur og hann lét sér aldrei leiðast. Hann var samt ekki til vandræða og hefði líklega ekki verið talinn ofvirkur,“ segir systir hans.

Á þessum tíma var Grafarvogur að byggjast upp og fjölskyldufólk úr hinum ýmsu áttum settist þar að. „Fjölmargir fluttu þangað úr Breiðholtinu. Sumar fjölskyldur, sem höfðu verið í félagsíbúðum í langan tíma og voru með einhverjum hætti fastar í kerfinu, fengu forkaupsrétt á raðhúsum í hverfinu sem auðveldaði þeim að koma undir sig fótunum. Þetta var svolítið gott úrræði og raunveruleg hjálp. Það voru því rosalega margir krakkar að koma nýir inn í hverfið á sama tíma,“ segir hún.

Líf Óðins var ekki ósvipað lífi annarra barna í hverfinu og stundum fór fjölskyldan í útilegur og veiðiferðir. Óðinn á góðar minningar frá þessum tíma og gleymir aldrei hvað honum þótti gaman að fara til pabba síns um helgar.
„Hann var rosalega flottur karl og helgarnar með honum voru algjört ævintýri. Ég elskaði hann svo mikið og mér þótti mjög vænt um þessar stundir. Samt var eins og ég hafi skynjað að tími okkar væri naumur,“ segir Óðinn.

Sumarið áður en Óðinn átti að byrja í skóla, árið 1994, komu lögreglumaður og prestur að heimsækja hann. „Þeir sögðu að þeim þætti leiðinlegt að tilkynna mér að pabbi minn hefði horfið sporlaust og að það væri út af einhverjum fíkniefnum. Fyrir sjö ára krakka voru þetta óskiljanlegar upplýsingar. Mig langaði bara að vita hvað fíkniefni væru. Svo beið ég eftir því að pabbi kæmi aftur.“

Skömmu áður hafði faðir hans, Valgeir Víðisson, yfirgefið heimili sitt um miðja nótt og aldrei skilað sér aftur. Valgeir hafði átt við fíknivanda að stríða og hlotið dóma fyrir minniháttar glæpi sem raktir voru til neyslu hans. Lögregluna grunaði að hann skuldaði peninga og að óvildarmenn hans hefðu átt þátt í hvarfinu. Óðinn vissi ekkert um þetta fyrr en hann sá forsíður blaðanna.

Varð fjölmiðlamatur

Hvarf Valgeirs varð vendipunktur í lífi Óðins. „Það fór allt úr skorðum. Við urðum fjölmiðlamatur í margar vikur og málið var stanslaust til umfjöllunar. Það voru allir að tala um þetta en enginn gerði neitt,“ segir systir hans. Sögurnar fóru á kreik í hverfinu og krakkarnir fóru ekki varhluta af þeim.
Móðir hans lýsir því að Óðinn hafi orðið fyrir einelti og man eftir krökkum sem hjóluðu að húsinu þeirra til að kíkja á gluggana.
„Þau sögðu mér að pabbi minn væri dópisti og ég ætti eftir að verða það líka,“ segir Óðinn.
„DV skrifaði til dæmis að Valgeir hefði verið sprautufíkill og foreldrar í hverfinu vildu ekki leyfa börnunum sínum að vera í kringum okkur eftir það. Inn á heimilinu var auðvitað reynt að vernda okkur fyrir þessu en þú getur ímyndað þér hvernig honum leið að heyra svona um pabba sinn,“ segir systir Óðins.

Til stóð að Óðinn byrjaði í grunnskóla haustið eftir hvarf Valgeirs en þangað fór hann aldrei. Hann var vistaður á Barna- og unglingageðdeildinni á Dalbraut, þar sem hann var látinn verja mest öllum tíma næstu árin.
„Ég var bara lokaður inni,“ segir Óðinn. „Ég vildi auðvitað bara vera hjá mömmu. En hún var einstæð og þeir gáfu henni ekkert val, hún varð að gera það sem þeir sögðu.“ Móðir hans og systir segja svipaða sögu. Þess hafi verið krafist að Óðinn yrði vistaður á Dalbraut, aðeins örfáum dögum eftir hvarf Valgeirs.
„Þeir sögðust vilja veita mér áfallahjálp en það var ekki það sem ég fékk. Ég fékk sautján eða átján mismunandi greiningar og allskonar lyf. Mér leið hræðilega og var brjálæðislega reiður og sorgmæddur. Ég viðurkenni alveg að ég var mjög óþekkur krakki en ég hefði þurft einhverja andlega hjálp.“

Óðinn segist meðal annars hafa verið greindur ofvirkur og hvatvís með mikinn athyglisbrest. „Kannski var það allt rétt en ég held ég hafi ekki orðið svona fyrr en eftir áfallið. Ég kunni ekkert að díla við þetta. Læknarnir dældu í mig lyfjum, gáfu mér rítalín og róandi til skiptis og ég fékk ábyggilega hálft pilluglas, nokkrum sinnum á dag. Ég var bara útúrdópaður krakki.“

Greindur í gegnum síma

Móðir Óðins og systir upplifðu ástandið með svipuðum hætti og þeim fannst læknarnir gefa honum óheyrilegt magn af lyfjum. Þær segjast báðar margoft hafa heimsótt hann á Dalbraut þar sem hann var bæði dofinn og stjarfur af lyfjagjöf. „Ef hann sýndi einhverjar eðlilegar tilfinningar, varð reiður eða æstur, þá var enginn sem settist niður með honum og veitti honum það sem hann þurfti. Honum var alltaf hent inn í „pullu“,“ segir systir hans og á við bólstrað herbergi á geðdeildinni. Móðir hans minnist þess ekki að nokkur ráðgjafi eða meðferðarfulltrúi hafi fylgt honum eftir í lengri tíma. „Það voru stöðugt nýir læknar og nýjar skýrslur og nýir meðferðarfulltrúar. Það var eins og hann væri tilraunadýr. Einn læknirinn greindi hann bara í gegnum síma.“

Óðinn segir sorgina við föðurmissinn og aðskilnaðinn frá móður sinni hafa gert hann reiðan og erfiðan einstakling. „Ég neitaði að trúa því að pabbi minn væri dáinn og þeir greindu mig veruleikafirrtan. Þegar ég tók köst og brjálaðist var ég snúinn niður, settur í pulluherbergið og pilluskammturinn aukinn. Ef ég var leiður þá þurfti að laga það og ef ég var reiður þá þurfti að gefa mér pillur við því. Þegar mamma spurði læknana hvort það væri eðlilegt að dópa mig svona niður, sögðust þeir bara vera að laga lyfjaskammtana. Þegar hún heimtaði að fá mig út af deildinni, þá hótuðu þeir að taka mig alveg af henni.“

Óðinn rifjar upp atvik sem hann segir að hafi alltaf setið í sér. „Eitt skiptið var komið með glænýtt billjardborð í kjallarann á Dalbraut og ég var rosalega spenntur að sýna mömmu það. Þegar hún kom í heimsókn stökk ég upp og hoppaði og skoppaði af spenningi. Þá komu þrír starfsmenn hlaupandi og öskrandi: „Hann er að taka kast!“ og mér var auðvitað dúndrað inn í pulluherbergi,“ segir Óðinn og klökknar.

„Ég fer bara að gráta að rifja þetta upp. Mér leið svo hræðilega. Ég gengst alveg við því að hafa átt við allskonar geðræn vandamál að stríða. En ég þurfti eitthvað allt annað en þetta. Þeir settu mömmu meira að segja í þjálfun í því að snúa mig niður en hún gerði það auðvitað ekki.“

Önnur kynslóð vistheimilabarns

Móðir Óðins hafði sjálf verið send nauðug á vistheimili þegar hún var yngri, þar á meðal í Breiðavík og á Unglingaheimili ríkisins. Hún hefur áður lýst ofbeldinu sem hún sætti þar í fjölmiðlum og hefur á síðari árum beitt sér með Samtökum vistheimilabarna. Hún segir að lítið mark hafi verið tekið á hennar orðum í kerfinu og bæði hún og Óðinn hafi ávalt verið tortryggð. „Og afkomendur vistheimilabarnanna eru mörg hver í sömu sporum og Óðinn. Ég var til dæmis alfarið á móti öllum greiningunum sem hann fékk, því það liggur í eðli mannsins að líða allskonar. Eftir áfall er það alls ekkert óeðlilegt. En það var ekkert hlustað á mig.”

Fjölskyldan fullyrðir að Óðinn hafi fengið litla sem enga skólagöngu á geðdeild en hann var um tíma einn í bekk í Dalbrautarskóla og enginn kennari sjáanlegur. Hann hafi hinsvegar lært margt um fíkniefni þarna inni. „Fljótlega kviknaði mikill áhugi hjá mér á dópinu sem pabbi minn hafði notað, en ég gerði mér enga grein fyrir að það var verið að stafla þessu drasli í mig. Venjulegur krakki hefði ábyggilega ákveðið að koma aldrei nálægt fíkniefnum, en ekki ég. Ég vildi vita meira. Ég vildi vita hvað pabbi minn hafði verið að gera. Ég var rosalega óþekkur krakki. Þarna inni fengum fræðsluefni um áhrif fíkniefna og ég lærði allt um kókaín, heróín og kannabisefni. Það var eiginlega það mikilvægasta sem ég lærði þarna inni.“

Fyrir fáeinum árum voru myndir af Óðni frá Dalbrautartímanum birtar í fjölmiðlum en þær voru teknar úr vídeói sem krakkarnir í skólanum gerðu um fíkniefnaneyslu. Óðinn segir kennarann hafi átt hugmyndina að vídeóinu en krakkarnir hafi búið það til. Á myndunum er Óðinn átta ára gamall að þykjast reykja hass úr pípu.

Fór aldrei í jarðarför

Óðinn segir að nokkrum sinnum hafi verið reynt að setja hann í venjulegan skóla en þær tilraunir hafi staðið í nokkra daga í senn. „Ég fór bara inn á klósett og bjó til hasspípur eða eitthvað álíka, sýndi bara svoleiðis takta. Skólastjórarnir vildu ekkert hafa svona krakka í skólanum svo ég var alltaf látinn hætta. Ég var bara einn dag í Austurbæjarskóla áður en ég var rekinn.“
Eftir nokkur ár inn og út af Dalbraut bjó Óðinn hjá mömmu sinni við Bústaðaveg og síðar á Njálsgötu. Þaðan slæptist hann um bæinn í misjöfnum félagsskap, stal, reykti og dópaði. Hann fullyrðir að hann sé langerfiðasta barn móður sinnar og hann hafi gert öllum í kringum sig lífið leitt.

Áhugi Óðins á fíkniefnum jókst og áður en hann var tíu ára hafði hann komist upp á lagið með kannabisreykingar. Þrettán ára gamall var hann kominn í dagneyslu á e-pillum og því sem gat komist yfir. Efnin urðu harðari og frá sextán ára aldri hefur Óðinn neytt morfíns nærri daglega. Neyslan hefur heltekið líf hans síðan. Kontalgín og sambærileg læknalyf hefur Óðinn keypt í undirheimunum frá því á unglingsárum.

Að sögn systur hans vildi hann vingast við ákveðinn hóp af fólki til að fá svör um hvað hefði orðið um pabba hans. „Hann var alltaf að leita að morðingja pabba síns.“
„Mér fannst ég sjá pabba alls staðar og vildi ekki trúa því að hann væri horfinn. Ég saknaði hans svo innilega og ég fékk ekki einu sinni að kveðja hann. Ég fór ekki í neina jarðarför. Mamma skildi mig vel, tók utan um mig og sagðist líka sjá hann alls staðar,“ segir Óðinn.

En þar sem Óðinn var ekki húsum hæfur þótti tilvalið að senda hann í sveit. „Ég veit ekki hvað ég fór í margar sveitir. Það var alltaf verið að senda mig á einhverja bæi.“ Hann fór margoft á Stuðla og meðferðarheimili á afskekktum stöðum. Einhverntíma var hann vistaður á Hvítárbakka og einhverntíma á bæ nálægt Vík í Mýrdal. Á einum bænum var húsráðandinn barnaníðingur sem síðar var dæmdur fyrir að misnota tvær stúlkur.

Ekki hugað líf

Fimmtán ára gamall var Óðinn sendur til Bandaríkjanna til stjúppabba síns þar sem vonir voru bundnar við að hann sneri við blaðinu og vegna þess að hann hafði ekki fengið neina skólagöngu á Íslandi. „Mamma vildi gefa þessu séns því ég var orðinn svo mikill vandræðaunglingur. Ég var svo reiður út í heiminn, að lífið hefði hrifsað pabba minn í burtu. Mér varð sama um allt og fannst enginn skilja mig. Ég át allar pillur, týndi alla sveppi og deyfði mig með öllu. Ég tók tíu millígröm af valíum á dag og reykti krakk. Þó fósturpabbi minn hafi verið góður við mig og viljað mér allt það besta þá var engin leið að tjónka við mig. Á endanum reyndi ég að hengja mig og við það brotnuðu þrír brjóskhringir í hálsinum á mér. Ég vaknaði á spítala þremur vikum síðar og þekkti ekki foreldra mína í sjón.“ Eftir þetta var Óðni ekki hugað líf og þurfti hann að undirgangast fjölmargar aðgerðir á öndunarvegi.

Þegar Óðinn varð eldri fór hann í meðferðir á Vogi og hefur margoft verið lagður inn á fíknigeðdeild fyrir fullorðna á Landspítalanum. Neyslan varð sífellt harðari og innbrotin fleiri. „Ég hef aldrei náð löngum tíma edrú þó það sé auðvitað það sem ég vilji helst. Mig langar til að vera eðlilegur en ég er bara búinn að skemma svo margt fyrir sjálfum mér. Ég hef verið vondur við svo marga og gert svo margt sem ég sé eftir.“

Líf hans snýst nú aðallega um að verða sér út um lyfin sem hann er háður, hvort sem hann er innan eða utan fangelsisveggjanna. Örorkubætur hans fara allar í að kaupa lyfin og hann segist yfirleitt klára þær á tveimur til þremur dögum. „Þá þarf maður að stunda glæpi til að fjármagna neysluna. Fara með bakpoka inn í verslanir og fylla hann af kjöti og allskonar varningi.“
Óðinn segist þekkja fjölmarga sem láti hann fá lyf fyrir svona varning. „Það veit allt þjóðfélagið að læknadóp gengur kaupum og sölum úti á götu. Þeir menn sem ég þekki vorkenna mér nú oftast og sýna mér þægilegra viðmót en læknarnir. Þegar ég fer til lækna og lýsi fyrir þeim fráhvörfunum mínum og hvað ég sé veikur, segjast þeir þvert nei. Það komi bara upp í tölvunni að ég sé fíkill.”

Vill ekki vera í vímu

Á undanförnum árum hefur Óðinn helst viljað nota viðhaldslyfin Subutex og Suboxone og þau hefur hann ýmist fengið á Vogi eða á svörtum markaði. Lyfin eru sérstaklega þróuð fyrir langt leidda morfín- og heróínfíkla og gefin til að halda niðri öllum fráhvörfum og fíkn í önnur lyf. Aðeins langt leiddum fíklum er gefið lyfið og ef það er rétt skammtað veldur það engri vímu. Óðinn er í fámennum hópi fíkla á Íslandi sem á tímabilum hefur fengið lyfið vikulega af læknum á Vogi. Þó eru alltaf einhverjir sem misnota lyfið og þeir sem ekki hafa þróað með sér lyfjaþol, eins og Óðinn, verða fárveikir af inntöku lyfsins. Að sögn Óðins hefur hann náð bestum tökum á lífi sínu þegar hann nær að neyta eingöngu Suboxone. „Þá næ ég að vera algjörlega eðlilegur og fúnkerandi einstaklingur. Ef ég er ekki á þessu lyfi, þarf ég að lifa á því sem gefst hverju sinni.“

Skilyrðin fyrir því að fá Suboxone eru hinsvegar ströng og þeir sem fá lyfið mega alls ekki neyta annarra lyfja. Það hefur Óðinn hinsvegar oft gert, mælst með kannabis eða önnur efni í þvagi og því dottið af lista yfir þá sem mega fá lyfið. „Og þá þarf ég að fara að kaupa þetta dýrum dómum. Innan veggja fangelsisins er verð á 2,5 töflum af Suboxone 25 þúsund krónur. Allir mínir peningar fara í að útvega þetta.“
Óðinn segir að þó fíknin í önnur efni hverfi algjörlega á Suboxone þá lækni það hann aldrei almennilega af þráhyggjunni fyrir öðrum lyfjum. „Því fíknin er bæði andleg og líkamleg. En ég er bara að reyna að halda heilsu og eftir svona mikla lyfjanotkun hefur mér fundist Suboxone vera það eina rétta. Stundum hefur mér orðið á að taka inn eitthvað annað á meðan ég er á því og hef alltaf dauðséð eftir því. Þetta er langbesta lausnin fyrir mig.“

Á Litla-Hrauni eru margir fíklar að reyna að verða sér úti um þetta sama lyf og það aldrei hægt að treysta á framboðið. Neysla Óðins er því mjög sveiflukennd og flesta daga er hann að glíma við einhver fráhvörf.
„Stundum þegar ég ligg hérna inni, einn og innilokaður, að drepast í maganum, ískalt, nötrandi og hnerrandi í fráhvörfum, þá hugsa ég hvað þetta sé ömurlegt líf. Mig langar auðvitað til að lifa allt öðruvísi. Geta fundið mér kærustu og vinnu og kannski leigt mér íbúð en fíknin stjórnar öllu hjá mér. Þjóðfélagið vill ekki hafa glæpamann eins og mig á götunum, af hverju má ég þá ekki fá lyfið sem ég þarf til að þess að hætta að stunda þessa glæpi?“

The post Lífið hrundi þegar pabbi hvarf appeared first on Fréttatíminn.

Stundum er gott að hanga heima og horfa á Netflix meðan barnið sefur eða hangir á brjóstinu en svo verður nauðsynlegt að komast út, viðra sig og hitta fólk. Hugmyndaauðgi nýbakaðra foreldra er hinsvegar ekki alltaf upp á marga fiska, það þekkja þeir sem reynt hafa. Hér eru nokkrar góðar hugmyndir að því hvernig má brjóta upp hversdaginn í orlofinu.

1.  Göngutúr með eitthvað ánægjulegt í eyrunum. Það er auðvitað klassískt að fara í göngutúr þegar til þess viðrar og það gerir hann ennþá ánægjulegri að hlusta á skemmtilegt podcast á meðan. Við mælum með hinu íslenska Hlaðvarpi, This American Life og svo að sjálfsögðu The Serial.
2. Mömmumorgar/pabbamorgnar. Í flestum kirkjum eru starfræktir foreldramorgnar þar sem foreldrar hittast með börnin og spjalla og taka jafnvel lagið. Stundum er einhver fræðsla eða fagaðilar veita ráðgjöf. Það þarf ekki að vera virkur meðlimur í þjóðkirkjunni til þess að mega koma, allir velkomnir.
3. Leikfimi. Það er margs konar leikfimi í boði þar sem gert er ráð fyrir „þátttöku“ ungbarna. Tilvalið að blanda saman samveru með barninu og líkamsrækt.
4. Bíó. Stundum bjóða kvikmyndahúsin upp á sýningar sérstaklega fyrir foreldra þar sem ljósin eru lítillega kveikt og hljóðið í lægri kantinum. Þessar sýningar eru vanalega snemma á daginn.
5. Ungbarnasund. Það þarf ekki að fjölyrða um það hversu gott bæði börn og foreldrar hafa af því að komast í sund endrum og eins.
6. Nuddnámskeið. Hægt er að sækja námskeið í að læra að nudda ungbarnið sem margir telja að hafa ákaflega góð áhrif á barnið og ekki síður tengslamyndun.
7. Fara til útlanda! Ef báðir foreldrar eru í orlofi og efnahagur leyfir er tilvalið að skella sér í til útlanda í frí með ungbarnið. Farið í borgarferð þar sem þið skoðið söfn, farið á veitingastaði og gangið um og upplifið menninguna. Ekkert mál að skella barninu á brjóst hvar sem er og hafa það í burðarsjali þess á milli. Sumir veigra sér við að ferðast með ungbörn en þetta er í raun besti tíminn til þess að ferðast með börn!
8. Heimsókn á bókasafnið. Bókasöfn eru afar þægilegur staður til þess að fara með lítil börn. Nóg af lesefni, þægilegir stólar og sófar fyrir brjóstagjöfina og hlýlegt andrúmsloft.
9. Námskeið í matreiðslu fyrir barnið. Lifandi markaður er til dæmis með slík námskeið þar sem farið er í undirstöðuatriði í góðum venjum og næringu fyrir barnið.
10. Tónlistarnámskeið. Tónagull býður til dæmis upp á tónlistartíma með ungbörnum. Það er gott að hefja tónlistaruppeldið snemma!

The post Hvað á að gera með hvítvoðungnum? appeared first on Fréttatíminn.

Lilja er að hefja störf um næstu mánaðamót í Landsbankanum þar sem hún mun sjá um eignastýringu fyrir fyrirtæki í einkabankaþjónustu. Hún hlakkar til nýrra áskorana og ekki síst að sjá hvernig mun takast að samræma nýtt starf og stórt heimili.

„Það var alls ekki planið að eiga svona mörg börn, ég var eiginlega ekkert að pæla í því þegar ég varð ólétt í háskólanámi, 22 ára,“ segir Lilja sem á börn á aldrinum 11 mánaða til 12 ára. Aðeins 17 mánuðir eru á milli þeirra tveggja yngstu. Heimilislífið er afar fjörugt og sjaldan dauður tími. „Börnin eru á svo ólíkum aldri að þarfirnar eru gríðarlega ólíkar ég er eiginlega á handahlaupum allan daginn! Stundum eru veikindi og svo eru sýningar og íþróttir og fleira og fleira. Við erum heppin að búa á Seltjarnarnesi sem er draumasveitarfélag þegar kemur að börnum. Þetta er svo sannarlega gaman en ég fer alveg þreytt upp í rúm á kvöldin!“

Mikilvægt að búa sér heilsusamlegt umhverfi

Þrátt fyrir annir og eril gefur Lilja sér alltaf tíma til þess að fara í ræktina og segir það auðvelda rútínu dagsins mikið að vera í góðu formi. „Ég byrjaði að æfa í mömmuleikfimi þegar yngsti drengurinn minn var lítill og ég hef aldrei verið í betra formi en nú; aldrei hlaupið hraðar eða getað lyft meiru eða haft meira þrek og þol. Þetta er það sem ég geri fyrir mig, klukkutími á dag sem ég kem alltaf að. Maðurinn minn er líka duglegur að æfa og svo reynum við að fara reglulega á Esjuna saman og þá tökum við bara tvö yngstu með. Það er svo mikilvægt að búa sér heilsusamlegt umhverfi þegar hættan á streitu er svona mikil – ég er ekki að segja neinar fréttir þegar ég segi að 4 barna heimili sé streituvaldur,“ segir Lilja og hlær.

Alltaf mætt skilningi vinnuveitanda

Lilja hefur unnið í bankageiranum síðastliðin 10 ár, var nú síðast í fimm ár í Arion banka en hlakkar til að venda kvæði sínu í kross um næstu mánaðamót þegar ný og krefjandi verkefni bíða hennar í Landsbankanum. Hún óttast síður en svo að það verði erfitt að samræma vinnuna og heimilið heldur hlakkar til. „Ég er svo kát með það sem ég geri í lífinu og finnst það svo gaman. Ég er bara mjög spennt að sjá hvernig þetta á eftir að ganga. Ég hef ekki enn unnið hjá fyrirtæki sem sýnir því ekki skilning að fólk á börn og er með heimili,“ segir Lilja og bætir við að það sé mikilvægt að hafa gaman af verkefnum lífsins, þá sé mun auðveldara að koma þeim öllum fyrir.

The post Auðveldar rútínu dagsins að vera í góðu formi appeared first on Fréttatíminn.

Strætóbílstjóri á leið 18 reiddist svo mikið þegar barn í vagninum opnaði kókdós, að hann snarhemlaði. Við það köstuðust farþegar til og nokkur börn meiddust. Bílstjóranum stóð á sama og hélt áfram á fullri ferð. Þetta fullyrðir farþegi í vagninum sem kallaði á lögreglu.

„Ég er enn í áfalli og þá sérstaklega þar sem tvö börnin voru slösuð, annað marið í andlitinu og hitt slasað á fæti. Allt útaf einni kókdós,“ segir Auðunn Sólberg Valsson í samtali við Fréttatímann. Upp úr klukkan tvö í dag var hann á leið heim í strætó þegar bílstjórinn snarhemlar vagninum með þeim afleiðingum að farþegarnir köstuðust harkalega til. Í vagninum voru 12-15 börn. Auðunn var eini fullorðni farþeginn í vagninum og ákvað að hringja á lögregluna eftir ferðina þar sem bílstjórinn hlustaði ekki á athuasemdir hans.

„Mörg af börnunum flugu úr sætum sínum niður á gólf með tilheyrandi ópum. Ég náði einhvernveginn að halda mér að mestu í sætinu. Ég sé að þrjár ungar stúlkur lenda í einni kös á gólfinu. Ein þeirra lendir með andlitið harkalega í eitthvað rör sem er fyrir festingar á hjólastóla. Ég rýk fram til bílstjórans og spyr hvað sé eiginlega í gangi,“ segir í Fésbókarfærslu Auðuns.

Bílstjórinn hafði snarhemlað þegar eitt barnanna opnaði kókdós en síðan neitað að stöðva vagninn til að hlúa að slösuðum börnunum. „Ég gerði mitt besta sem eini fullorðnir einstaklingurinn í vagninum. Lítill drengur um 6 ára spurði hvort hann mætti setjast hjá mér því hann var svo hræddur og illt í löppinni.“

svanhildur@frettatiminn.is

The post Strætóbílstjóri hundsaði meiðsli á börnum appeared first on Fréttatíminn.

Framkvæmdastjóri Strætó, Jóhannes Svavar Rúnarsson, staðfestir í samtali við Fréttatímann að fólk hafi slasast í vagni sem snarhemlaði klukkan tvö í dag. 

„Ef fólk hefur samband við okkur þá að sjálfsögðu bregðumst við við því.“

Hann segist ekki geta tjáð sig um málið frekar.

Sjá frétt: Strætóbílstjóri hundsaði meiðsli á börnum.

The post Strætó staðfestir að fólk hafi slasast appeared first on Fréttatíminn.

Orthorexía þýðir rétt lyst og er heitið sem gefið var nýrri átröskun sem tengist heilsufæði. Röskunin er ekki viðurkennd af heilbrigðisgreiningakerfinu en hefur engu að síður stungið upp kolli hérlendis.

Ný átröskun, orthorexía, hefur skotið upp kollinum undanfarin ár og er orðin þekkt víða á Vesturlöndum, þótt ekki hafi hún enn fengið viðurkenningu í geðgreiningarkerfum. Röskunin hefur verið til umræðu frá árinu 1996, en þá var henni gefið nafnið „Orthorexia Nervosa“ af bandaríska lækninum Steven Bratman. Orthorexía er samsett orð, ættað úr grísku og þýðir bókstaflega „rétt lyst“. Í stuttu máli þá lýsir orthorexía sér í þráhyggjukenndri sókn í heilbrigt mataræði og þegar þráhyggjan er farin að raska lífi viðkomandi verulega er hægt að fara að tala um alvarlegan vanda, að sögn Sigurlaugar Maríu Jónsdóttur sálfræðings, teymisstjóra átröskunarteymis Landspítalans, sem segist hafa fengið nokkur slík tilfelli til meðferðar.

Stór hópur gríðarlega upptekinn af heilsunni

„Við erum reyndar ekki að greina fólk með orthorexíu hér í átröskunarteyminu, þar sem sú greining er ekki viðurkennd í heilbrigðisgreiningakerfinu,“ segir Sigurlaug. „Ég hef ekki fengið mörg slík mál til meðferðar, en það hefur þó komið fyrir nokkrum sinnum að til mín hafa leitað stúlkur sem gætu fallið undir orthorexíu-hugtakið“.

Sigurlaug segir að það sem helst greini orthorexíu frá öðrum átröskunum sé áherslan á hreinleika og hollustu matarins, frekar en að vilja grennast. „Það er auðvitað mikil áhersla á heilbrigði og hollustu í samfélaginu, að vera fitt og flottur, og þá er mataræðið gjarna tekið til endurskoðunar og stefnt að því að reyna að borða hreina og holla fæðu. Auðvitað getur slík takmörkun á mataræði haft áhrif á þyngdina sem síðan getur kveikt sigurtilfinningu yfir góðum árangri sem hvetur fólk til að halda áfram. Þá geta farið að koma fram ákveðin sveltieinkenni og þráhyggja sem svipar mjög til átröskunar. Þetta er flókið samspil sem oft er erfitt að greina.“

Spurð hvort ungar konur séu í sérstökum áhættuhópi gagnvart orthorexíu segir Sigurlaug svo vera. „En ekki bara ungar konur, til okkar leita konur á aldrinum frá 18 ára og upp í fimmtugt, sextugt, en það er mjög stór hópur þarna úti sem er gríðarlega upptekinn af heilsunni, hollustu mataræðisins og réttri hreyfingu og það er alltaf spurning hvað við ætlum að sjúkdómsgera.“

Þráhyggjan skerðir lífsgæðin

Sigurlaug segir þó vissulega vera ýmis viðvörunarmerki um að fólk sé komið út í átröskun sem þurfi að vera vakandi fyrir. „Það er til dæmis hættumerki þegar fólk fer að draga sig til hlés félagslega, getur ekki farið út að borða með skólafélögum eða vinnufélögum, vill yfirleitt ekki borða með öðru fólki og þarf alltaf að elda matinn sinn sjálft. Þegar svo er komið er þráhyggjan farin að skerða lífsgæðin það mikið að bæði hugurinn og heimurinn snýst alfarið um mataræði og heilsufar.“
Spurð hvort ýmislegt af því sem fólk sleppir úr mataræðinu þegar það fer að hreinsa fæðið sé ekki nauðsynlegt fyrir eðlilega líkamsstarfsemi játar Sigurlaug strax. „Jú, það vill verða þannig þegar fólk vill fara að hafa allan mat svo hreinan og náttúrulegan og fer að taka út fæðuflokka þá getur það haft áhrif á andlega og líkamlega líðan. Ákveðnar fæðutegundir eru lífsnauðsynlegar fyrir líkamann og ef þeim er sleppt þá er voðinn vís.“

Ennþá skömm að vera karlmaður með átröskun
Á vefsíðu fyrrnefnds Stevens Bratman, orthorexia.com, má lesa reynslusögur fólks sem hefur beinlínis verið í lífshættu af völdum orthorexíu. Sigurlaug segist ekki hafa fengið svo alvarleg tilfelli til sín, enda geri einstaklingurinn sjálfur sér oft enga grein fyrir því að ástandið sé orðið alvarlegt. „Oft er fólk bara að reyna að gera allt rétt samkvæmt einhverjum ráðleggingum og oftast er það fjölskylda þess eða maki sem tekur fyrst eftir breytingunum. Það er líka mjög sterkt viðvörunarmerki þegar áráttan fyrir mataræðinu fer að bitna á samskiptum viðkomandi við fólkið sitt.“

Í öllu því ráðleggingaflóði sem fólk hefur aðgang að um heilbrigt mataræði og heilsuvernd getur einstaklingur með orthorexíu ansi lengi varið áráttu sína með því að hún/hann sé bara að gera það sem sé ráðlagt af heilsugúrúum. Réttlætingin er snar þáttur í öllum átröskunarsjúkdómum og Sigurlaug segir leiðina að því að ná árangri í meðferð vera m.a. þá að skoða hver grunnurinn sé, hvað hrindi átröskuninni af stað. „Oft snýst þetta um að fólk er að reyna að ná stjórn á því sem það hefur ekki stjórn á í lífi sínu og það þarf líka að skoða á hvaða þáttum fólk byggir sjálfsmat sitt. Maður hefur líka heyrt dæmi um að fólk sem lendir í veikindum fer að taka út eina og eina fæðutegund vegna þess að hún sé óholl og svo vindur það upp á sig. Það eru margir þættir sem geta hrundið þessu af stað og viðhaldið því.“

Spurð hvort ekki sé hætta á að þeir sem hafi orthorexíu þrói með sér anorexíu og búlimíu til að ná enn betri stjórn á heilsu, þyngd og útliti segir Sigurlaug það vissulega vera til í dæminu. „Við sjáum það hjá okkar skjólstæðingum að sé áráttan til staðar er hætt við því að fólk rokki á milli. Líkaminn þolir takmarkað eða einhæft mataræði bara upp að vissu marki og það er tiltölulega algengt að þá fari fólk yfir í átröskunarhegðun. Fólk hugsar sem svo að það ætli bara að taka aðeins til í lífi sínu og fara að borða hreinan og náttúrulegan mat en þegar það fer að léttast og líta betur út fer hugurinn á flug og allt hrósið og klappið hvetur fólk til að halda áfram, gera betur og ná enn betri árangri. Þá getur átröskunin farið að „kikka“ inn.“

Undanfarið hefur það verið mikið í umræðunni að karlmönnum með átraskanir fari sífjölgandi en þeir skila sér mun síður til meðferðaraðila en konurnar. Sigurlaug segir skýringuna fyrst og fremst mega rekja til fordóma. „Það eru ennþá heilmiklir fordómar í samfélaginu þegar kemur að átröskunum og það er litið á þær sem kvennasjúkdóma. Það leitar alltaf einn og einn karlmaður til okkar en þeir eru í miklum minnihluta. Það virðist ennþá fylgja því skömm að vera karlmaður með átröskun.“

Beðin um ráð fyrir aðstandendur sem óttast að börn þeirra eða maki séu að þróa með sér orthorexíu segir Sigurlaug að öllum sé velkomið að senda fyrirspurnir til átröskunarteymisins. „Við svörum öllum tölvupóstum og það er mjög auðvelt aðgengi til okkar. Við sinnum reyndar einungis 18 ára og eldri en BUGLið er með átröskunarteymi sem sinnir þeim yngri þannig að það er betra fyrir áhyggjufulla foreldra að snúa sér til þeirra.“

Viðvörunarmerki um orthorexíu

• Þráhyggja fyrir því að allt fæði sé hreint
• Einangrast félagslega vegna ótta við að borða mat sem aðrir elda
• Sífellt fleiri nauðsynlegum fæðutegundum sleppt úr fæðinu
• Leiðst út í svelti og búlimíu til að viðhalda „góðum“ árangri
• Réttlætingar og afsakanir
• Forðast að borða svo aðrir sjái
• Líkamleg einkenni. T.d. stöðvun tíðablæðinga hjá konum.

The post Þegar heilsufæðisneysla verður að átröskun appeared first on Fréttatíminn.

Fréttatíminn hefur það eftir áreiðanlegum heimildum að lögfræðingurinn og sjálfstæðiskonan Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir íhugi að bjóða sig fram til forseta Íslands. Hún hefur ekki tekið endanlega ákvörðun en er að spá í spilin. 

The post Þorgerður Katrín íhugar forsetaframboð appeared first on Fréttatíminn.

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, sem íhugar forsetaframboð, stendur frammi fyrir erfiðu verkefni ef marka má viðbrögð við frétt Fréttatímans á Facebook í gær. Langflestir, sem lýstu skoðun sinni, fundu framboði hennar allt til foráttu og segja má að það hafi fengið falleinkunn á samfélagsmiðlinum vinsæla. Ummæli á borð við „Nei takk“, „ekki á þessari öld“, „kysi frekar hundinn í næsta húsi“, „ekki í þessu lífi“, „nei, nei…. fussum svei!“ voru áberandi og fráleitt til þess fallin að gefa framboði hennar byr undir báða vængi. Auk þess virðist ekki hafa fennt yfir umdeildar afskriftir kúluláns eiginmanns hennar Kristjáns Arasonar í Kaupþingi rétt fyrir hrun og voru mörg ummæli sem tengdust því.

Þó eru nokkrar ljósglætur í myrkrinu fyrir Þorgerði. Sjálfstæðismenn, fyrrverandi fréttastjóri og bókaútgefandi voru meðal þeirra sem ruddust fram á ritvöllinn til að verja sína konu fyrir oft á tíðum svæsnum athugasemdum netverja.

Þannig sagðist Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir, fyrrverandi borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins, sannfærð um að „hún yrði frábær í þessu starfi“ og Ragnheiður Ríkharðsdóttir, þingsflokksformaður Sjálfstæðisflokksins, myndi styðja hana. Bókaútgefandinn Kristján B. Jónasson minnist hennar sem framboðsskörungs frá menntaskólaárunum, lögmaðurinn Sigríður Rut Júlíusdóttir segir hana ágætlega geymda í forsetaembættinu og Freyr Einarsson, fyrrverandi fréttastjóri Stöðvar 2, taldi hana hafa þekkingu og reynslu til að verða ekki minna en „glæsilegur þjóðarleiðtogi“.

The post Forsetaframboð Þorgerðar Katrínar fær falleinkunn á Facebook appeared first on Fréttatíminn.

Í Fríhöfninni í flugstöð Leifs Eiríkssonar er ný lína af hrukkukremum frá Sensai til sölu. Kremin eru sögð „örva kollagenframleiðslu húðarinnar“ og „draga úr öldrun húðarinnar“.

Húðvörulínan samanstendur af augn- og andlitskremum. Dýrasta varan er 40 millilítra krukka af andlitskremi sem nefnist Ulitmate The Cream og kostar  89.999 krónur.

Þá er einnig 30 millilítra glas af The Concentrate sem er sagt vera „öflugt serum sem örvar endurnýjun húðfrumna“ og kostar 87.999 krónur og The Emulsion  andlitskrem sem „endurnýjar og styrkir“ sem kostar 45.999 krónur.

Að sögn starfsmanns í versluninni eru kremin mjög vinsæl og seljast vel.

The post 89 þúsund króna hrukkukrem appeared first on Fréttatíminn.

Það hefur valdið miklu fjaðrafoki að bresku tónlistarverðlaunin, líkt og Óskarinn, skortir allan fjölbreytileika í tilnefningum. Brit Awards fóru fram á miðvikudaginn og voru aðeins tveir breskir tónlistarmenn, sem eru ekki hvítir, tilnefndir.

Það þótti sérstaklega fráleitt þar sem Grime senan í London, tegund af rapptónlist, hefur rutt sér til rúms á vinsældalistum. Rapparar á borð við Skepta, Stormzy og JME áttu mörg vinsælastu lög ársins. Lady Leshurr töldu margir að hefði einnig átt myndband ársins skilið en hún var ekki tilnefnd.

Skipuleggjendur hátíðarinnar neyddust til að tjá sig um málið eftir mikla pressu. Þeir lofa meiri fjölbreytni á næsta ári og kenna strúktúr hátíðarinnar um, þeir tónlistarmenn sem eru efst á vinsældalistum séu einfaldlega tilnefndir. Á næsta ári lofa þeir fleiri nýjum flokkum til þess að auka fjölbreytni.

Stormzy botnar ekkert í þeim rökum og rappaði „freestyle“ á tónleikum í Japan stuttu áður. Hann spyr: „Er andlitið mitt of svart?“ Því lögin hans trónuðu á öllum vinsældalistum og segir hann tómar lygar að halda að það sé nóg.

The post „Er andlitið mitt of svart?“ appeared first on Fréttatíminn.

Seltjarnarnesbær hefur selt fimm félagslegar íbúðir á undanförnum tveimur árum en einungis keypt tvær aðrar í staðinn.
Bæjarstjórinn kannast ekki við að minnihlutinn hafi viðrað hugmyndir um að breyta kerfinu.

Margrét Lind Ólafsdóttir, bæjarfulltrúi á Seltjarnarnesi, segir að bærinn sé að losa sig við félagslegar íbúðir þrátt fyrir biðlista eftir félagslegu húsnæði. „Það er fólk sem er á hrakhólum og fær að vera inni á ættingjum eða vinum meðan það er að bíða eftir húsnæði. Á sama tíma er bærinn að selja félagslegar íbúðir til að spara peninga. Sjálfstæðismenn hafa lofað að kaupa aðrar íbúðir í staðinn en ekki staðið við það. Við í minnihlutanum höfum ítrekað bent á íbúðir til sölu í bæjarfélaginu.“

Margrét bendir á að þetta sé hluti af ákveðinni elítustefnu sem sé rekin í bænum. Fólk sem lendir í erfiðleikum er hreinlega ekki velkomið. Þeim pakka sé hreinlega bara ýtt yfir á Reykjavík. „Mér er bara gersamlega ofboðið hvernig þetta fólk kemur fram á sama tíma og það hreykir sér af því að vera besta bæjarfélagið á landinu.“

Ásgerður Halldórsdóttir, bæjarstjóri á Seltjarnarnesi, segir að ekkert hafi verið selt nema með samþykki bæjarfulltrúans. Sala tveggja félagslegra íbúða hafi verið samþykkt samhljóða í bæjarstjórn enda skilningur á því að þær þyrftu of mikið viðhald til að það borgaði sig að halda þeim. Hún segist ekki kannast við að fimm íbúðir hafi verið seldar né heldur að minnihlutinn hafi lagt fram tillögur um að breyta félagslega kerfinu.

The post Seldu félagslegar íbúðir þrátt fyrir biðlista appeared first on Fréttatíminn.

Á Íslandi hefur alltaf þótt töff að vinna mikið en kannski er það ekkert svo töff. Sífellt fleiri rannsóknir benda til þess að vinnutengd streita og kulnun séu að hraða för okkar í gröfina. Allt að 60% forfalla á vinnumarkaði má rekja til streitu og oft á tíðum er fólk orðið örmagna á líkama og sál þegar það leitar sér hjálpar. Kostnaðurinn vegna álagsins og vinnustaða sem reka mætti á heilsusamlegri hátt hleypur á tugum milljarða en á bak við glataðar upphæðirnar eru útbrunnir einstaklingar sem hafa glatað sjálfum sér. 

Andleg vanlíðan og veikindi kosta atvinnulífið gífurlegar upphæðir í fjarvistardögum og minni framleiðni. Rannsóknir benda til þess að 3–4% landsframleiðslu vestrænna ríkja glatist vegna þess að fólk er of veikt, stressað eða annars hugar til að geta skilað eðlilegum afköstum. Árið 2004 taldi Alþjóðaheilbrigðisstofnunin að þunglyndi væri meginorsök skertrar starfsgetu og nú spáir stofnunin því að árið 2020 verði þunglyndi helsta orsök örorku.
Ásta Snorradóttir, sérfræðingur hjá Vinnuvernd, segir erfitt að reikna út kostað vegna vinnutaps sem tengist streitu og kulnun í starfi, hver vinnustaður skrái veikindadaga en ekki sé enn haldið miðlægt utan um upplýsingarnar, en einnig sýna rannsóknir að kulnun er oft ranglega greind sem þunglyndi. Evrópskar rannsóknir sýna að hátt í 60% forfalla á vinnumarkaði megi rekja til streitu og engin ástæða er til að ætla að því sé öðruvísi háttað hér á landi. Auk þess er greinileg aukning í örorkumati hér á landi líkt og annarsstaðar sem að einhverju leyti má rekja beint til afleiðinga streitu. Innan Evrópusambandsins eru geðraskanir orðnar algengasta orsök örorku, algengari en stoðkerfisvandamál og hjartasjúkdómar og það sama á við um Ísland.
„Rannsóknir Evrópsku vinnumálastofnunarinnar sýna að vinna er almennt að verða einfaldari og á sama tíma eiga afköst að vera meiri yfir skemmri tíma,“ segir Ásta. „Þetta eru hlutir sem hringja viðvörunarbjöllum vinnuverndarsamtaka því einsleitni og tímapressa eru mjög streituvaldandi þættir.“

Ábyrgðin er allra

„Það er mjög mikilvægt að fólk læri að þekkja á sína streituvalda,“ segir Svava Jónsdóttir, heilsu- og mannauðsráðgjafi hjá Streituskóla forvarna. Svava vinnur með fyrirtækjum að forvarnarstarfi auk þess að taka á móti fólki sem er farið að finna fyrir fyrstu einkennum streitu eða er komið lengra á veg í kulnun. Svava segir mikilvægt að fólk geri sér grein fyrir því að kulnun er ekki á ábyrgð þess sem fyrir henni verður og að í dag sé fókusinn settur á stjórnun ekki síður en starfskraft þegar talað er um orsakir kulnunar.

„Hingað kemur oft fólk sem er búið að tapa gleðinni í starfi eða er farið að finna fyrir líkamlegum einkennum sem finnst engin skýring á. Kulnun gerist ekki á einum degi heldur út frá viðvarandi álagi og streitu og aðdragandinn er ekki einfaldur. Það myndast ójafnvægi í kröfum til starfskrafts og getu hans til að mæta þessum kröfum. Orsökin liggur að miklu leyti í vinnuskipulaginu og aðstæðum í vinnunni,“ segir Svava.

Kunnum ekki að hlusta á líkamann

Svava segir að ferlið sem geti endað með kulnun byrji oftast með álagi sem flestir ráði við og finnist jafnvel skemmtilegt í upphafi. Þegar streitan fari svo að aukast kannist fólk ekki við einkennin. „Þegar óþægindi tengd streitu gera vart við sig er líkaminn í raun að vara okkur við en fæst okkar staldra við því við kunnum ekki að hlusta á líkamann. Streitan er lúmsk og hægt og rólega eykst andleg vanlíðan. Í kulnunarferlinu tekur einstaklingurinn vanalega að sér verkefni þrátt fyrir að geta það ekki því fólk gerir sér ekki grein fyrir ástandinu. Þannig myndast vítahringurinn.

Þegar streitan verður viðvarandi náum við ekki að endurheimta kraftana á milli tarna og þá fara enn fleiri viðvörunarbjöllur í gang,“ segir Svava og á þá við líkamlega einkenni sem margir kannast við en tengja ekki endilega við streitu. „Á vinnustaðnum lýsir þetta sér oft með eirðarleysi og þverrandi frammistöðu. Mistökin verða fleiri, án þess að einstaklingurinn geri sér grein fyrir því þar sem hugurinn er á fullu við að vinna og skipuleggja. Þegar streitan er svo komin enn lengra á veg geta skapsveiflur með tilheyrandi grátköstum og reiðiköstum farið að gera vart við sig og magaverkur orðið að magabólgum eða jafnvel magasári.
Ferlið tekur mislangan tíma,“ segir Ásta, „en þegar þú ert komin á lokastig þá verður fólk algjörlega framtakslaust, kemur engu í verk og verður algjörlega óstarfhæft.“

40% vilja styttri vinnuviku

„Allir eru að sinna mörgum hlutverkum í lífinu og rannsóknir sýna að árekstrarnir myndast þegar verið er að keppa um tíma, orku og hegðun,“ segir Ragnheiður Eyjólfsdóttir, verkefnastjóri hjá Miðstöð símenntunar á Suðurnesjum. Í rannsókn Ragnheiður á atvinnu- og fjölskyldujafnvægi frá árinu 2013 kemur fram að 40% aðspurðra telja styttingu vinnuvikunnar geta aukið lífsgæði og auðveldað barnafólki að samtvinna fjölskyldulíf og atvinnu. Þegar þátttakendur voru spurðir hvaða atriði þeim þættu líklegust til að draga úr árekstrum milli fjölskyldu og atvinnu og gætu stuðlað að auknu jafnvægi var langstærsta svörunin við fækkun vinnustunda, eða um 40%. Næst á eftir koma 26% sem vilja aukið sjálfstæði í starfi, 24% sem vildu draga úr yfirvinnu og 22% sem gátu hugsað sér að minnka starfshlutfall.

Töff að vinna mikið á Íslandi

„Það er auðvitað allra hagur að okkur líði vel í vinnunni, fjölskyldunnar, fyrirtækjanna og þjóðarbúsins,“ segir Ragnheiðar sem telur fyrsta skrefið í átt að lausn á vandamálinu vera að viðurkenna það. Það sé bara sérstaklega erfitt fyrir Íslendinga. Íslendingum hefur alltaf þótt mjög töff að hafa brjálað að gera,“ segir Ragnheiður, „það er bara í menningunni. Okkar vinnumarkaður er líka ólíkur nágrannalöndunum því við eigum fleiri börn, vinnum fleiri vinnustundir og atvinnuþátttaka kvenna er hærri hér. Samt viljum við vinna fullan vinnudag, vera í ræktinni og eiga fleiri börn. Kannski er ekkert svo töff að vinna svona mikið. Við verðum að læra að slaka á og vera meðvituð um afleiðingar þessarar vinnumenningar sem fer með okkur í gröfina, ef við pössum okkur ekki.“

Streituvaldandi sveigjanleiki: Sveigjanlegur vinnutími er ekki alltaf jákvæður. Í dag er fólk alltaf nettengt og slekkur hvorki á síma né tölvu þegar heim er komið, sem er mjög streituvaldandi. Eftir að fartölvur og snjallsímar fóru að vera sjálfsagður hluti af lífi fólks hefur orðið sveigjanlegur vinnutími hætt að vera jafn jákvætt hugtak og áður og þýðir í raun að vinnutíma lýkur aldrei.

Streitulosandi sveigjanleiki: Dýrmætur og streitulosandi sveigjanleiki er að geta farið úr vinnunni án þess að líða eins og verið sé að skrópa. Þegar fólk hefur möguleika til þess að sinna fjölskyldu og hugðarefnum á vinnutíma.

Hvað er kulnun?

Svava Jónsdóttir, heilsu- og mannauðsráðgjafi, segir lykilinn að heilbrigðum vinnustað fyrst og fremst vera gott skipulag og stjórnun. Hún bendir á að helmingur vinnuafls í Noregi telur góða stjórnun og leiðtogahæfni hafa meiri áhrif á að það haldist í starfi en góð laun.

Hvað gerir heilsueflandi stjórnandi?
-Veitir heilsu og líðan starfsfólks athygli
-Passar upp á samskipti yfirmanna og undirmanna
-Býður upp á hollan og góðan mat
-Hvetur starfsmenn til að hreyfa sig
-Ýtir undir þátttöku og ákvarðanatöku starfsmanna
-Fjarlægir leiðinleg og einföld verk
-Hvetur starfsmenn til endurmenntunar
-Gerir vellíðan að markmiði á vinnutíma
-Setur fram áhugaverð verkefni sem reyna á
-Verðlaunar gott starf

61% kvenna og 56% karla upplifa streituvaldandi álag

Ásta Snorradóttir, sérfræðingur hjá Vinnuvernd, segir þónokkrar rannsóknir hafa verið gerðar á upplifun Íslendinga af álagi og þá komi fram að konur upplifa álag sterkar en karlar. Í langtímarannsókn sem Vinnueftirlitið gerði árið 2012 var fólk spurt hvort það upplifði sig undir miklu eða litlu álagi. Þar kom í ljós að 61% kvenna upplifðu sig undir miklu álagi og 56% karla.

Ásta segir mismunandi upplifanir kynjanna af streitu að einhverju leyti tengjast því að konur og karlar stundi ólík störf á vinnumarkaði. Karlar eru frekar í störfum þar sem hætta er á vinnuslysum á meðan konur eru í störfum þar sem er mikið andlegt álag. Hætta á kulnun í starfi er langmest í stéttum sem enn í dag eru kallaðar kvennastéttir; í kennslu, heilbrigðisstéttum og öðrum þjónustu- og umönnunarstörfum. Rannsóknir hafa einnig sýnt fram á að konur eiga erfiðara með að samræma atvinnu og fjölskyldulíf en íslenskar mæður vinna 80 til 90 stundir á viku þegar allt er tekið saman en feður um 70 stunda vinnuviku. Það sama kemur fram í rannsókn sem gerð var á meðal æðstu stjórnenda, karlmenn eru líklegri til að hafa einhvern heima við sem sinnir heimilisstörfunum á meðan konurnar eru líklegri til að eiga maka sem er í jafn krefjandi starfi.

Sjá viðtöl um streitu og kulnun í starfi

 Sigurjón Sighvatsson

Ásta Kristín Andrésdóttir

Guðni Örn Jónsson

The post Erum að brenna út af streitu appeared first on Fréttatíminn.

„Það er nær öruggt að Viðreisn býður fram í næstu alþingiskosningum.“ Þetta segir Benedikt Jóhannesson framkvæmdastjóri sem ætlar sjálfur að gefa kost á sér. 

Benedikt Jóhannesson segir að kornið sem fyllti mælinn hafi verið þegar stjórnarflokkarnir ákváðu að svíkja loforð sitt um að þjóðin fengi að kjósa um aðildarviðræður við ESB. Þeir séu einfaldlega ekki traustsins verðir. „Ákvörðunarvaldið í þessu máli á að liggja hjá þjóðinni. Niðurstaðan verður mun sterkari ef þjóðin stendur á bak við hana,“ segir Benedikt.

Benedikt segir að Viðreisnarflokkurinn sé frjálslynt afl sem horfi til markaðslausna. Það verði að láta af laumuspili eins og nýjum búvörusamningum og sölu aflaheimilda. Verð fyrir veiðiheimildir eigi að taka mið af markaðsverði, það eigi að opna landbúnaðarkerfið, en trappa það niður í áföngum svo bændur lendi ekki á vonarvöl. Neytendur verði að hafa raunverulegt val.

Náttúran er verðmæt

Benedikt segir að Viðreisn leggi áherslu á að jafna atkvæðisréttinn milli landshluta. Þá þurfi að hefjast handa við byggingu nýs Landspítala strax. Og í náttúruverndarmálum megi ekki gleymast að ósnortin náttúra sé líka gríðarlega verðmæt auðlind.

Margir hafa verið nefndir sem hugsanlegir frambjóðendur Viðreisnar, auk Benedikts hefur verið rætt um Hönnu Katrínu Friðriksson, Jórunni Frímannsdóttur og svo auðvitað Þorstein Pálsson og Þorgerði Katrínu Gunnarsdóttur en hún hefur nú staðfest að hún hugleiði forsetaframboð. Hún er flottur frambjóðandi, hvað sem hún býður sig fram í.

Ekki víst að Benedikt og Þorsteinn trekki að kjósendur

Stefanía Óskarsdóttir stjórnmálafræðingur segist telja að ESB málið sé dautt mál í bili. Kjósendur séu ekki að hugsa um Evrópusambandsmálin og kosningarnar muni ekki snúast um þau.
„Fyrrverandi kjósendur Samfylkingarinnar, Bjartrar framtíðar og Sjálfstæðisflokksins gætu farið yfir til Viðreisnar en það ræðst af fólkinu, þeir þurfa frambærilega kandídata sem höfða til ungs fólks og spennandi framtíðarsýn,“ segir Stefanía. Hún bendir á að framboðið mælist ekki í skoðanakönnunum, talsmennirnir Benedikt og Þorsteinn Pálsson njóti virðingar í samfélaginu en það sé alls ekki víst að þeir trekki að kjósendur þótt þeir fari í framboð.
Stefanía segir þó alls ekki hægt að afskrifa Viðreisn. Hún verði samt fyrst og fremst klofningsbrot úr Sjálfstæðisflokknum. Fylgið á miðjunni sé þó á mikilli hreyfingu og helmingur kjósenda óákveðinn, Samfylkingin í frjálsu falli, og Björt framtíð nær útdauð. Það sé því ekki hægt að útiloka neitt.

The post Nær öruggt að Viðreisn býður fram appeared first on Fréttatíminn.

„Ég var að drífa mig í skólann enda alltof seinn, það var þoka og ég var með tónlist í eyrunum. Þegar ég er næstum kominn að skólanum fer ég yfir götuna, lít til hliðar og sé sporvagninn á fullri ferð, minna en metra frá mér,“ segir Valdemar Árni Guðmundsson myndlistarnemi, sem slasaðist illa þegar hann varð fyrir sporvagni í Amsterdam.

„Ég hélt reyndar meðvitund þegar sporvagninn keyrði á mig og man eftir að þeytast marga metra og fann fyrir rosalegum sársauka. Sporvagnstjórinn hljóp út úr vagninum en í stað þess að hafa áhyggjur af mér byrjaði hún að skamma mig fyrir að hafa verið fyrir sér. Ég skildi ekki það sem hún sagði en held hún hafi aðallega haft áhyggjur af því að ég hefði skemmt sporvagninn eitthvað,“ segir Valdemar og hlær.

Hann segir þó að fjölmargir vegfarendur hafi komið honum strax til hjálpar og hringt á sjúkrabíl.

„Mér leið eins og hann væri eilífð á leiðinni en kannski voru það bara nokkrar mínútur. Þetta var allt svo hádramatískt að það er fyndið núna. Á leið á spítalann var ég til dæmis einn í sjúkrabílnum með sjúkraliðum sem töluðu óðamála á hollensku og ég skildi ekkert. Þau voru svo háalvarleg að ég spurði þau á ensku: „Er ég að fara að lifa þetta af?“ Og þau svöruðu alvarleg: „Við vitum það bara ekki ennþá.““

Valdemar lifði slysið aldeilis af en hnéskeljar hans voru þó brotnar og úr lið, hann viðbeinsbrotnaði og var með innvortis blæðingar. „Hnén eru í lagi í dag en detta reglulega úr liði og þá eru þau kannski viku að komast aftur í lag.“

Valdemar tók sér ársfrí frá námi sínu við myndbands- og hljóðdeild listaháskólans Gerrit Rietveld í kjölfar slyssins, en er nú kominn aftur út að klára námið. Hann segist fara allra sinna ferða með sporvagni og veigra sér ekki við það, þrátt fyrir þessa reynslu.

„Ég kem náttúrlega frá Hveragerði, þar sem er nákvæmlega engin hjólamenning, í þetta hjólabrjálæði í Amsterdam. Týpískt að ég yrði strax fyrir sporvagni!“

The post Lífsreynslan – Varð fyrir sporvagni í Amsterdam appeared first on Fréttatíminn.

Oddur Arnþór Jónsson undirbýr sig nú fyrir að túlka frægasta flagara óperusögunnar í uppsetningu Íslensku óperunnar á Don Giovanni. Hann segist ekki sjá mikið af sjálfum sér í persónu Don Giovanni.

„Don Giovanni er maður með einfalda lífssýn: „Sá sem er trúr einni er grimmur við allar hinar.“ Hann leitar áskorana þegar kemur að því að fá konur í rúmið, mætir til dæmis í brúðkaup og veitir engri konu athygli utan brúðarinnar sjálfrar. Í óperu Mozarts mætir Don Giovanni þó afleiðingum gjörða sinna. Hann fremur morð og kvenhylli hans dalar verulega í framhaldi af því. Það er hans martröð og særir egóið hans, sem byggist á því að ná í kvenfólk.“
Oddur segir Don Giovanni krefjandi karakter að túlka. „Þetta er ekki saga af tveggja barna föður í Breiðholtinu, sem ég gæti tengt betur við. En svona týpur eru til í dag alveg eins og þeir voru 1788. Menn sem nýta vald sitt eða stöðu til að fá stúlkur til að heillast af sér. Það er áskorun fólgin í að setja sig í spor þessa manns.“
Er Don Giovanni þá ekki með neina jákvæða eiginleika?
„Hann syngur allavega vel! Svo er hann sjarmerandi að eðlisfari, ég vona það nái í gegn frekar en að hann sé einhver viðbjóður,“ segir Oddur og hlær.

Óperan Don Giovanni eftir Mozart verður frumsýnd laugardaginn 27. febrúar í Hörpu.

-sgþ

The post Enn eru til flagarar á borð við Don Giovanni appeared first on Fréttatíminn.

Hundurinn Warren Buffett er nefndur eftir helsta fjárfesti heims og þykir að mörgu leyti svipa til nafnans í lundarfari. Hann er enda áhugamaður um atvinnumál alls staðar og mætir til vinnu á hverjum degi með eigendum sínum.
Fréttatíminn er svo heppinn að vinnustaður Buffetts er á hæðinni fyrir ofan skrifstofu blaðsins. Buffett hefur heimsótt ritstjórn þess nánast á hverjum degi síðan Fréttatíminn flutti á Köllunarklettsveg. Í heimsóknunum vaktar Buffet jafnan kaffistofuna og þykir ekki verra ef eitthvað ætt fellur þar af borðum. Hundurinn er ekki svo kelinn, en varkár og íhugull og gjarn á að vera í kringum fólk. Sérstaklega virðist Buffett hændur að ljósmyndaranum Rut og eltir hana á röndum, hvert sem hún fer.
Buffet tók því vel að vera fenginn í myndatöku hjá Rut, en fannst ekki mikið til módelstarfanna koma, að því er virtist. Buffett er fyrst og fremst viðskiptahundur og samdi um harðfiskbita að launum fyrir störfin.
Fyrirtækið sem Buffett vaktaði áður var á Seltjarnarnesi og ívið minna, svo þetta er mikil stækkun á heimi viðskiptamógúlshundsins.

-sgþ

The post Fréttatímahundurinn Buffett appeared first on Fréttatíminn.

Þær láta mótlætið ekki stöðva sig, Stella Briem og Sylvía Hall, formenn Femínistafélags Verzlunarskólans. Twitter er þeirra vígvöllur til að koma gagnrýni á menntaskólamenningu og samfélagið á framfæri, við misgóðar undirtektir.

Sylvíu Hall og Stellu Briem Friðriksdóttur þykir ekki leiðinlegt að valda usla. Saman stýra þær Femínistafélagi Verzlunarskólans og er skrápurinn orðinn þykkur eftir rifrildi við skólastjórnendur, samnemendur og fólk á samfélagsmiðlum. Þær láta í sér heyra með beinskeyttri gagnrýni á staðalímyndir og rótgróið feðraveldið. Saman ræða þær málefni kynjakvóta, úreltar hugmyndir um strákastelpur, Twitter-deilur og mótlætið sem þær hafa orðið fyrir.

@StellaBriem 
@sylviaahall

Twitter-deilur

Stella: Ég er hlynnt því að deila og þræta um hlutina og á það til að stuða fólk. Það hefur reynst mér bæði vel og illa. Þegar ég bendi á tímaskekkju innan skólans og í samfélaginu þá tek ég umræðuna stundum á næsta stig.
Sylvía: Það er ótrúlegt hvað sumir geta látið allt sem við segjum fara í taugarnar á sér.
Stella: Það er einmitt málið, það eru alltaf einhverjir sem svara fullum hálsi og þannig vörpum við ljósi á málefni. Fólk spyr sig af hverju fer þetta sem hún segir í taugarnar á svona mörgum? Af hverju fer þetta í taugarnar á mér?
Sylvía: Við höfum báðar lent í milljón rifrildum á Twitter. Við erum auðvelt skotmark því við tjáum okkur mikið. Það er vinsæl leið til þöggunar að segja að við tjáum okkur „of mikið“. Við ætlumst ekki til að fólk sé alltaf sammála okkur en um leið og hlutirnir verða persónulegir þá bregst þolinmæðin.

Strákastelpur

Sylvía: Ég hef alltaf verið flokkuð sem strákastelpa, ég þoli það ekki. Ég hef lengi æft fótbolta og haft mikinn áhuga á íþróttinni. Það er einfaldlega ekki viðurkennt sem stelpa. Það er mjög pirrandi að annað kynið geti eignað sér áhugamál.
Stella: Ég er mikill hip-hop aðdáandi en það er sífellt dregið í efa. Við höfum báðar lent í strákum sem yfirheyra okkur um þessi áhugamál, kanna hvort við séum að þykjast. Um daginn benti Sylvía á það misrétti sem á sér stað í fótbolta á Íslandi þegar karlalandsliðið var svokallað „fyrsta landsliðið til að komast á Evrópumótið“. Hún fékk á móti sér her af fótboltabullum.
Sylvía: Þetta er dæmi um umræðu sem „við eigum ekki rétt á“ og margir finna sig knúna til að minna okkur á það. Þegar ég var yngri að æfa fótbolta þá var gangavörðurinn í skólanum að þjálfa stelpurnar. Við gerðum ekkert nema að spila þegar hann loksins mætti á æfingarnar. Það var mikil velta á þjálfurum og á einu tímabili fengum við fimm nýja þjálfara. Það var ekki lagður jafn mikill metnaður í okkar æfingar og strákanna. Eina fólkið sem mótmælir þessu eru strákar, eins og þeir hafi nokkurntímann upplifað okkar æfingar.
Stella: Ég brjálaðist þegar Sylvía fékk spurninguna, hefur þú einhverntímann horft á fótbolta?

Mótlæti

Sylvía: Á tímabili voru Stella og hennar skoðanir mjög óvinsælar. Það var vinsælt að þykja hún óvinsæl. Hún heldur ekkert umburðarlyndi gagnvart einhverju kjaftæði og tekur alltaf slaginn.
Stella: Ég hef alveg brotnað niður heima hjá mér fyrir framan tölvuna þegar mótlætið hefur staðið sem hæst. Stundum hef ég farið heim úr skólanum og grátið úti á bílastæði.
Sylvía: Það er verst þegar fólk í kringum mann „líkar“ við athugasemdir um það hvað skoðanir þínar eru glataðar. Þá hugsar maður, er ég virkilega svona óþolandi?
Stella: Þegar svona skítaköst gerast þá er það helvíti eina kvöldstund og ég vil hætta á samfélagsmiðlum og hætta þessari baráttu. Síðan bursta ég þetta af mér og held áfram að berjast fyrir því sem ég trúi á.
Sylvía: 150 skíta-komment býtta engu á móti þeim stelpum sem við höfum veitt kjark til þess að tjá sig og stíga fram.
Stella: Ég upplifði móment, sem ég mun aldrei gleyma, þegar ég hætti að pæla hvað öðrum finnst um mig. Þá fyrst byrjar maður að vaxa sem manneskja.

Femínismi

Sylvía: Ég hef aldrei á ævinni verið skilgreind jafn afgerandi og þegar ég gerðist femínisti.
Stella: Það er mikil pressa að allir kalli sig femínista og það gerir ekkert fyrir umræðuna.
Sylvía: Þegar málefni dúkka upp þá vilja fæstir tjá sig nema umræðan sé þeim í hag. Þá er hópurinn sem lætur í sér heyra allt í einu orðinn „femínistarnir“, þó svo allir séu farnir að kalla sig það.
Stella: Fyrir stuttu kom út umdeilt myndband frá 12:00 nefndinni í Versló þar sem stelpan sýnir hold að fara að stunda samfarir. Okkur þótti þetta hinsvegar besta mál, stelpur eru líka kynverur og þetta sýndi hana í valdastöðu.
Sylvía: Ég kom fram í útvarpsþætti og tók upp hanskann fyrir 12:00. Í fyrsta skiptið á ævinni upplifði ég það að vera með vinsæla skoðun. Allt í einu var sama fólkið sem úthúðaði okkur að hæla okkur.

Kynjakvótar

Sylvía: Fyrstu vikuna mína í Versló komst ég inn í Gettu betur liðið. Stuttu síðar var kynjakvóti settur á. Mér var mikið í mun að sanna fyrir öllum að ég hefði komist inn á eigin gáfum. Ég var mjög sjálfselsk í þessari umræðu og lét þetta snúast um mig. Í dag er ég mjög hlynnt þeim.
Stella: Það virðast margir ekki skilja tilgang kynjakvótans og þess vegna sem við þurfum að ræða hann.
Sylvía: Það var lagabreytingarfundur hjá nemendafélaginu í fyrra og átti að innleiða bechdel-prófið í alla þætti útgefna af nemendafélaginu. Ótrúlega einfaldar reglur, það þurfa tvær stelpur að birtast í þáttunum og tala um eitthvað annað en karlmann.
Stella: Það varð allt vitlaust og reyndist alveg þvílík byrði fyrir strákana að þurfa koma stelpum inn í þáttinn hjá sér. Þegar lögin tóku gildi þá var gert lítið úr þeim með því að láta tvær stelpur birtast í ömurlegri stiklu að ræða eitthvert rugl.

The post Við tökum alltaf slaginn appeared first on Fréttatíminn.

Yfir þúsund manns hafa deilt mynd af Nokia 5110 síma á Facebook í von um að hreppa fenginn. Síminn kom fyrst á markið árið 1998 og var framleiðslu hætt nokkrum árum síðar.

Verslunin Grænir símar hefur undanfarið gefið og endurnýtt gamla farsíma í gegnum Facebook síðu sína. „Áhuginn er svakalegur,“ segir Bjartmar Alexandersson, framkvæmdarstjóri Grænna síma. Hann segir margar ástæður fyrir eftirspurninni. „Eldra fólk vill halda sig við farsímatæki sem það þekkir. Margir eru orðnir þreyttir á snjallsímanum, hann þykir mikill tímaþjófur og rafhlaðan endist illa. Gömlu Nokia símarnir eru þekktir fyrir góða endingu í alla staði.“

Á Facebook þræði verslunarinnar rifjar fólk upp minningar um símann. Svo virðist sem hann geti lifað af þriggja hæða fall, nái betra sambandi en aðrir og rafhlaðan endist í marga daga.

The post Íslendingar óðir í Nokia 5110 appeared first on Fréttatíminn.

Ásta Kristín Andrésdóttir hjúkrunarfræðingur var sýknuð af manndrápi af gáleysi í desember. Aldrei fyrr hefur heilbrigðisstarfsfólk verið sótt til saka samkvæmt hegningarlögum. Ásta byrjaði á Landspítalanum stuttu eftir að kreppan skall á og segir álagið hafa aukist jafnt og þétt.

Sjá umfjöllun Fréttatímans um streitu og kulnun í starfi

„Það var svakalegur léttir að fá loks niðurstöðu. Það var bara svo gott að skilja loks hvað hafði gerst. Það er eiginlega hægt að lýsa þessu eins og ég hafi tekið tonn af bakinu á mér og skilið það eftir á gangstéttinni,“ segir Ásta sem hafði lifað í stöðugum ótta í þrjú ár þegar hún var sýknuð af manndrápi af gáleysi í desember.
Ásta var á vakt þann 3. október árið 2012 þegar sjúklingur á gjörgæsludeild Landspítalans lést. Í ákærunni kom fram að sjúklingurinn hefði kafnað skömmu eftir að hann var tekinn úr öndunarvél og að hjúkrunarfræðingnum hafi láðst að tæma loft úr belg barkaraufartúbu þegar tengingu við öndunarvél var skipt út fyrir talventil. Ásta var sýknuð af ákærunni þar sem ekki þótti sannað að rekja mætti andlátið til mistaka.

Álagið ekki metið til sakar

Í dómnum var einnig tekið tillit til þess að Ásta hafði unnið erfiða dagvakt á svæfingadeild Landspítalans og eftir hana hafði hún verið beðin um taka kvöldvakt á gjörgæsludeild. Auk þess kom fram í dómi að á gjörgæsluvakt hafi vantað margt starfsfólk og að vaktin hafi verið „mjög tætt“. Í niðurstöðu dómsins segir meðal annars: „Vinnulag og vinnuhraði sem krafist var af Ástu Kristínu og sundurslitin umönnun hennar með sjúklingnum, sem var vegna mikil álags og undirmönnunar deildarinnar, verður ekki metið henni til sakar.“
„Ég flutti heim frá Danmörku rétt eftir að kreppan skall á og fór að vinna á Landspítalanum. Um leið og ég kom inn þá var sett ráðningarbann þannig að upplifði mig sem nýja starfsmanninn í tvö ár á deildinni. Vaktirnar tóku breytingum með tímanum. Þegar ég byrjaði unnum við þriðju hverju helgi en svo kom niðurskurðurinn og þá vorum við sett á vakt aðra hverja helgi. Það í sjálfu sér er streituvaldandi í svona starfi. Maður var alltaf upptekin og álagið jókst jafn og þétt,“ segir Ásta sem á sama tíma var að hlúa að börnunum sínum og hjónabandinu.

Kulnun eftir dóminn

Rannsóknir sýna að starfsfólk heilbrigðisstofnana er í mikilli hættu á streitu og ýmis verkfæri eru notuð til að koma í veg fyrir að starfsfólk kulni í starfi. Ásta segist hafa verið undir miklu álagi þó hún hafi ekki séð það sjálf á þeim tíma. „Það er svo merkilegt að þó ég hafi lesið fræðin og eigi að þekkja einkenni streitu þá gerði ég mér ekki grein fyrir því hvað álagið var mikið. Ég var sennilega farin að nálgast kulnun en vissi það ekki þá. Það var ekki fyrr en eftir dóminn sem ég upplifði kulnun og vildi fara í annað starf. En það voru kannski frekar viðbrögð við atvikinu og tilfinningalegt sjokk.“
Ásta segir alla mjög meðvitaða um gegnsæ samskipti í dag. „Það er svo mikilvægt að samskiptin á milli allra séu góð því það bæði minnkar streitu og öryggi sjúklinga. Spítalinn þarf auðvitað alltaf að manna allar vaktir en við berum sjálf ábyrgð á því hvort við tökum tvöfaldar vaktir eða ekki og ég ákvað eftir atvikið mitt að taka aldrei aftur tvöfalda vakt.“

The post Álagið jókst jafnt og þétt appeared first on Fréttatíminn.