Fylgi Sjálfstæðisflokksins mælist undir tuttugu prósentum. Stefna hans sögð óboðleg fyrir yngra fólk. Sigurjón Egilsson skrifar:
Viðmælendur, sem eiga það sameiginlegt að hafa fylgt Sjálfstæðisflokknum að málum, og hafa starfað innan flokksins og haft hugsjónir sem hafa átt samleið með honum, virðast vera frá að hverfa. Þeir segja flokkinn frekar vera afturhaldsflokk en íhaldsflokk.
Þegar svo stórt er sagt, er spurt hvort það fólk sem þannig talar berjist gegn afturhaldsfólkinu eða hafi einfaldlega gefist upp. Svörin eru á báða bóga. Að frjálslyndara fólk hafi gefist upp og, eins að landsfundur flokksins í október hafi sýnt, að fólk sé enn tilbúið að berjast fyrir hugsjónum sínum. Þó á móti blási, allavega um stund.
Tíu prósenta flokkur
Mikið hefur verið fjallað um að fylgi Sjálfstæðisflokksins mældist undir tuttugu prósentum í nýjustu skoðanakönnun MMR. Hafa verður í huga að fylgi Sjálfstæðisflokksins mælist að jafnaði meira í Þjóðarpúlsi Gallup, en hjá MMR.
Það er fréttnæmt og það er sögulegt þegar Sjálfstæðisflokkurinn mælist undir tuttugu prósentum.
„Sjálfstæðisflokknum hefur tekist með einhverjum hætti að færa sig frá fólki undir fertugu, jafnvel undir fimmtugu. Rétt um tíu prósent yngri kjósenda segjast ætla að kjósa Sjálfstæðisflokkinn. Það segir mér að verulega mikið er að,“ sagði einn viðmælandinn.
Fleiri tóku í sama streng. Segja afturhaldsstefnunni stýrt af eldri flokksmönnum, fyrrum ráðamönnum flokksins, og þeirra stefna sé óboðleg fyrir yngra fólk. Og því sjáist staður í fylgiskönnunum.
Flokkur eða valdastofnun
Viðhorf eru uppi um að Sjálfstæðisflokkurinn virki, á marga, sem gamaldags valdastofnun, frekar en sem nýmóðins stjórnmálaflokkur. „Því fækkar þeim sem telja sig eiga samleið með honum.“
Hversu djúpt er flokkurinn sokkinn, að mati yngra fólks?
„Hann á ekki séns hjá ungu fólki. Mér finnst leitt að segja þetta, en þannig sé ég stöðu flokksins hjá minni kynslóð,“ sagði maður sem á að baki nokkuð langa sögu í flokknum.
„Mínir félagar eru ýmist gengnir úr flokknum, hættir að starfa innan hans eða hættir að kjósa Sjálfstæðisflokkinn.“
Það sem hér er skrifað endurómar raddir annarra viðmælenda.
Eru málefnin að gera flokknum erfitt fyrir?
Það er eitthvað að. En hvað? Allir sem talað var við segja Bjarna Benediktsson fínan formann og afnám tolla og vörugjalda, til að mynda, sýni að hann sé trúr grunnstefnu flokksins. „Ráðherrar ríkisstjórnarinnar eru frjálslynt fólk,“ sagði einn, en bætti við að annað trufli starf ríkisstjórnarinnar. Afturhaldið.
Er Sjálfstæðisflokkurinn útvörður sérhagsmuna, þar sem hann er sagður líkari valdastofnun en stjórnmálaflokki?
„Já,“ segja sumir.
Er það útgerðin sem ræður miklu, með Morgunblaðinu og styrkjum til flokks og þingmanna?
Sú kenning var sögð hafa átt rétt á sér þar fyrir skömmu. Aðgerðirnar gegn Rússum og samstaða ríkisstjórnarinnar eru sagðar hafa verið happafeng fyrir Bjarna Benediktsson, formann flokksins. Þar stóð hann upp í hárinu á útgerðinni og Davíð Oddssyni. Vék hvergi frá samþykkt ríkisstjórnarinnar þrátt fyrir bæði leyndan og ljósan þrýsting.
Var landsfundurinn góður eða vondur?
Já, var landsfundurinn góður eða var hann vondur? Við munum helst framgöngu unga fólksins. Óvænt fékk Guðlaugur Þór Þórðarson mótframboð til ritara flokksins.
„Ég held að tilkoma mín inn í þetta starf breikki ásýnd forystunnar. Ég er í háskóla og á vinnumarkaði á sumrin svo kannski er ég meira að upplifa það sem aðrir kjósendur eru að upplifa.“
Þannig mæltist Áslaugu Örnu Sigurbjörnsdóttur eftir að hún var kjörin ritari Sjálfstæðisflokksins á landsfundinum. Framboð hennar féll í grýttan jarðveg, allavega misgrýttan. „Hún hafði uppi sömu aðferð og Sigríður Ingibjörg Ingadóttir hafði á landsfundi Samfylkingarinnar. Guðlaugur Þór kaus að fara ekki í kosningu og dró framboð sitt til baka. Áslaug Arna var því sjálfkjörin ritari.
Sjálfstæðisfólk taldi, að því er haldið var, að með velheppnuðum landsfundi og ungum ritara hefði fundist vörn, jafnvel sókn, gegn stanslausri fylgisaukningu Pírata. „Það er bara Moggaskýring. Að flokkurinn eigi að eltast við Pírata, en ekki yngra fólkið í eigin flokki, eru merkileg viðhorf. Sú hugsun kemur úr hinu vonda afturhaldi.“
Borgunarmálið og önnur vandamál
Sama hvað hver segir og hvað hverjum þykir er ljóst að Borgunarmálið mun reynast Sjálfstæðisflokki erfitt. Einn viðmælendanna sagðist viss um að Bjarni Benediktsson hafi ekki komið að því hvernig Borgun var seld eða hverjir keyptu. Allir viðmælendurnir töluðu á sama veg.
Málið er og verður Bjarna erfitt. Svona mál eru erfið. „Umræðan í samfélaginu er þannig að litlu virðist skipta hvað er rétt og hvað er rangt. Það er erfitt að leiðrétta umræðuna. Þá breytir litlu hver sannleikurinn er,“ sagði einn af þeim sem rætt var við.
Eins var talað um vandamál Hönnu Birnu Kristjánsdóttur og Illuga Gunnarssonar. „Það er ljóst að þau hjálpa ekki.“
Er flokkurinn þá og verður í langvarandi vanda? Sumir segja svo vera á meðan aðrir telja hann vera fallandi, jafnvel ónýtan. „Það tekur tíma að hreinsa afturhaldið af flokknum,“ sagði einn viðmælendanna.
Málefnin og fólkið
Viðmælendurnir voru að mörgu leyti sáttir við Bjarna Benediktsson sem formann og ýmislegt sem hann hefur gert. Einn nefndi að Bjarni hefði þurft að þola margt innan flokksins vegna afstöðu sinnar í Icesave. Nú hafi komið skýrt í ljós að hann hafði rétt fyrir sér. „Það er búið að lemja og berja á honum vegna málsins. Nú stendur hann uppi sem sigurvegari,“ sagði einn af þeim sem rætt var við.
Á móti kemur að flokkurinn virðist hafa sérstöðu í nokkrum veigamiklum og fyrirferðarmiklum málum. Málum sem geta ekki fært flokknum almennar vinsældir.
Þar má nefna breytingar á stjórnarskránni, rannsókn á sölu bankanna á sínum tíma, breytingar á lögum um stjórn fiskveiða, húsnæðisfrumvörp Eyglóar Harðardóttur og verðtrygginguna, svo eitthvað sé nefnt. Hér að framan var sagt: Viðhorf eru uppi um að Sjálfstæðisflokkurinn virki, á marga, sem gamaldags valdastofnun, frekar en sem nýmóðins stjórnmálaflokkur. „Því fækkar þeim sem telja sig eiga samleið með honum.“
Svo er það fólkið sem kemur til með að berjast um forystusætin við næstu þingkosningar vorið 2017, en prófkjörin verða í haust.
Af orðum viðmælenda má ætla að öll þau sem skipi efstu sæti framboðslistanna verði með í baráttunni. En of snemmt er að segja til um það.
Svo mikið er víst, staða Sjálfstæðisflokksins er snúin – og spennandi.
Sigurjón Magnús Egilsson
sme@sme.is
The post Er Sjálfstæðisflokkurinn íhald eða afturhald? appeared first on Fréttatíminn.